عرق گـل گاو زبـان
گـل گاوزبـان گیـاهی دوساله یا پایا، بوتهای، پوشیده از کرکهای نرم و نازک یا بلند و ابریشمی و بـا ساقههای ایستاده است. این گیـاه بومی مناطق البرز ایران است و در تمام نواحی گیلان و مازندران، ارتفاعات کندوان، کلاردشت، ارتفاعات چالوس و منجیل گزارش شده است. برگ و گـل های این گیـاه استفاده دارویی دارند. گـل مرغوب گـل گاوزبـان گـلی است کـه دارای دم سفید و گـلیرگهای بنفش بـاشد. گـل گاوزبـان دارای موسیلاژ (لعاب)، فلاونوئید، آنتوسیانین و .. است و برگهای تازه گـل گاوزبـان دارای مقدار زیادی ویـتامین C میبـاشند، همچنین دم کرده آن حاوی املاح سدیم و پتاسیم است.
تفاوت گـل گاوزبـان و گیـاه گاوزبـان چیست؟
گـل گاوزبـان ایرانی (نام علمی : Echium amoenum) بیشتر در دامنه کوه های البرز می روید و بـا گیـاه گاوزبـان (نام علمی : Borago officinalis) کـه بومی اروپا بوده و در ایران در اصفهان و آذربـایجان یافت می شود، متفاوت است. هر دو گیـاه از تیره گاو زبـانیان هستند ولی از نظر سرده بـا هم متفاوت اند.
گیـاه گاوزبـان، گیـاهی علفی و یک ساله است کـه ساقه ی آن تا ارتفاع ۶۰ سانتیمتر رشد می کند. ساقه ها شیار دار و خار دار و برگ های آن ساده، مخملی و پوشیده از تار های خشن می بـاشد، همچنین گـل ها دایره ای و کوچک و به رنگ لاجوردی هستند. گـل گاوزبـان ایرانی کـه یک گیـاه خودرو است، دارای گـل هایی به شکل گـل انار و به رنگ لاجوردی و بنفش می بـاشد. گـل های گـل گاوزبـان ایرانی درشت تر از گـل های گیـاه گاوزبـان اروپایی است.
خواص گـل گاوزبـان
درمان فشار خون و قلب: مقادیر بـالای آنتی اکسیدان های موجود در گـل گاوزبـان بـاعث بهبود گردش خون می شود کـه فشار خون بـالا را درمان کرده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی و عروقی را کاهش می دهد. ( در طب سنتی ایران گفته شده کـه مصرف گـل گاو زبـان می تواند بـاعث فشار خون بـالا شود به همین دلیل توصیه می شود کـه افراد مبتلا به فشار خون بـالا، دمنـوش گـل گاو زبـان را بـا چند قطره آب لیموتر ش تازه مصرف کنند.)
درمان آکنه و جوش صورت: در طب سنتی از دمنـوش گـل گاو زبـان به دلیل خواص ضد التهابی کـه دارد برای درمان آکنه و جوش صورت استفاده می شود.
تسکین درد در دوران پریود و قاعدگی: دم کرده گـل گاوزبـان به دلیل خواص ضد التهابی و ضد درد طبیعی کـه دارد، یکی از بهترین دارو های گیـاهی برای درمان کمر درد و دل درد در زمان قاعدگی و پریود شدن می بـاشد. ( البته گفته می شود کـه مصرف بیش از پنج روز متوالی دمنـوش گـل گاوزبـان، می تواند بـاعث پریود شدن زنان شود؛ بنابراین پس از پنج روز استفاده از آن در صورت نیاز، سه روز فاصله انداخته و سپس دوبـاره مصرف کنید)
درمان سرماخوردگی و گـلو درد: گـل گاو زبـان به دلیل مقادیر بـالای ویـتامین C و فلاونوئید هایی کـه دارد به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می کند. علاوه بر این دارای خواص ضد التهابی و ضد درد طبیعی بوده و به درمان سرماخوردگی و گـلودرد کمک می کند. گـل گاو زبـان به دلیل خواص خلط آور طبیعی کـه دارد می تواند به درمان آسم و برونشیت کمک کند. در طب سنتی از چای گـل گاوزبـان برای کاهش تب بـالا استفاده می شود.
تاثیر مثبت بر دیابت و قند خون: برخی تحقیقات نشان داده کـه دمنـوش گـل گاو زبـان می تواند به کاهش قند خون در افراد مبتلا به دیابت کمک کند.
ضد استرس، اضطراب و افسردگی: گـل گاوزبـان یکی از بهترین گیـاهان دارویی برای تقویت اعصاب است و به دلیل خواص شادی آور و آرام بخش طبیعی کـه دارد به درمان استرس، اضطراب و افسردگی کمک می کند. تحقیقات نشان داده کـه دمنـوش گـل گاوزبـان به دلیل خواص آرام بخش طبیعی کـه دارد، می تواند بی خوابی شبـانه را درمان کند. در طب سنتی از چای گـل گاوزبـان برای درمان وسواس در افراد استفاده می شود.
جلوگیری از ابتلا به آلزایمر: روغن گـل گاوزبـان می تواند انتقال امواج عصبی را افزایش داده و خطر ابتلا به آلزایمر را کاهش دهد.
درمان اگزما: اسید گاما لینولنیک موجود در روغن گـل گاو زبـان دارای خواص ضد التهابی بوده و به درمان قرمزی پوست و خارش ناشی از اگزما کمک می کند.
سم زدایی طبیعی: گـل گاوزبـان به دلیل خواص ادرار آور طبیعی کـه دارد، به عنوان یکی از بهترین گیـاهان دارویی برای سم زدایی بدن و به ویژه کلیه ها محسوب می شود؛ دمنـوش گـل گاوزبـان به درمان التهاب و ورم کلیه کمک می کند و برای رفع بی اختیاری ادراری مفید می بـاشد.
پیشگیری از سرطان: تحقیقات نشان داده کـه مقادیر بـالای منیزیم موجود در گـل گاوزبـان، به پیشگیری و درمان انواع سرطان کمک می کند
نحوه استفاده از عرق گـل گاوزبـان
در هر زمانی میتوان از عرق گاوزبـان استفاده کرد ولی بهترین زمان مصرف صبح خیلی زود و شب موقع خواب است کـه بـاید یک فنجان آن را به همراه دو فنجان آب و مقداری یک قاشق غذاخوری عسل میل نمود. البته لازم است دقت شود مصرف بیش از ۵ روز مداوم این عرق ممکن است بـاعث عادت شده، بنابراین پس از ۵ روز استفاده از آن در صورت نیاز، ۳ روز فاصله انداخته و سپس دوبـاره مصرف شود. به طور کلی مصرف دمنـوش گـل گاوزبـان و عرق آن برای افراد سالم مشکلی ایجاد نمیکند.
مضرات عرق گـل گاوزبـان
کسانی کـه فشار خون بـالا دارند و افرادی کـه داروهای آرام بخش و ضد افسردگی مصرف مینمایند بهتر است از این عرق ننوشند. همچنین افراد دچار مشکلات زمینهای کبد و مجاری صفراوی در مصرف آن احتیاط و به مقدار کم از آن استفاده کنند.
طرز تهیه چای و دمنـوش گـل گاو زبـان
۲ گـرم از گـل و برگ های خشک شده گـل گاوزبـان را در نیم لیتر آب داغ (دمای ۸۰ درجه) بریزید و بگذارید ۱۰ دقیـقه بماند تا دم بکشد. دمنـوش گـل گاوزبـان آماده است، می توایند یک قاشق چای خوری عسل به آن اضافه کنید و بنوشید.
طبع گـل گاو زبـان
در بیشتر متون طب ایرانی، طبیعت گـل گاوزبـان گـرم و تر عنوان شده است. گـل گاو زبـان سرشار از آنتی اکسیدان، فلاونوئید، آنتو سیانین، اسید گاما لینولئیک، کولین، ویـتامین های B، ویـتامین C، منیزیم، کلسیم، آهن و پتاسیم می بـاشد.