ملانـومـا | مرگبـارترین سـرطان پوسـتی
امروزه در جهان افـراد زیـادی بـا سـرطان دسـت و پنجه نرم مـی کنند. سـرطان پوسـت یکی از این گزینه هاسـت که افـراد زیـادی در سـرتاسـر دنیـا به آن مبتلا هسـتند و در این مـیـان از ملانـومـا به عنـوان مرگبـارترین سـرطان پوسـتی مـی توان نام برد. پس بـا کافه تمشک همراه بـاشید تا بـا ملانـومـا، مرگبـارترین سـرطان پوسـتی، بیشتر آشنا شـوید.
ملانـومـا نـوعی سـرطان پوسـت اسـت که در سلول های ملانـوسیتی ایجاد مـی شـود. این سلول ها مسئول تولید ملانین هسـتند. ملانین رنگدانه ای اسـت که به پوسـت رنگ مـی دهد. در زنان، ملانـومـا اغلب در پایین پاها ایجاد مـی شـود. در حالی که شایع ترین محل ایجاد این نـوع سـرطان در مردان، کمر اسـت.
سـرطان ملانـومـا چیسـت؟
ملانـومـا یکی از تومورهای بدخیم پوسـتی اسـت که در اثر تغییر در ملانـوسیتها ( سلولهای رنگدانهای پوسـت) ایجاد مـیشـود. این تومورها ممکن اسـت در زمـینه یک پوسـت به طور کاملا سالم و یـا حتی در بسـتر ناخن ایجاد شـده و یـا در زمـینه یک خال قبلی خـود را نشان دهد. بنابر این بعضی از انـواع خالها بـا شرایط خاص ممکن اسـت به سمت ایجاد ملانـوم پیشرفت کند. ملانـومـا علاوه بر پوسـت، به صورت اولیه ممکن اسـت در مخاط دهان و چشم نیز ایجاد گردند.
شیوع ملانـومـا نسبت به انـواع دیگر سـرطانهای پوسـتی بسیـار کمتر اسـت و این بیمـاری بیشتر در افـراد جوانتر دیده مـیشـود. پوسـت روشن، چشمـان سبز یـا آبی، موی بور یـا قرمز، زندگی در ارتفاعات بـالا، کار مداوم زیر آفتاب، ضایعات آفتاب سوختگی به شکل تاول، سابقه خانـوادگی مثبت، تمـاس بـا مواد سـرطانزا نظیر آرسنیک، وجود بعضی از انـواع خالهای مـادرزادی و ضعف سیسـتم ایمنی از مهمترین عوامل خطرزا برای ایجاد ملانـوم هسـتند.
از نظر علامت شناسی این سـرطان به طور کامل شبیه یک خال اسـت، بنابراین هر گونه خال مشکوک بـاید توسط پزشک مورد معاینه قرار بگیرد البته در موارد کمـی ممکن اسـت ملانـوم بدون رنگ نیز مشاهده شـود که تشخیص بیمـاری را دشـوار تر مـی سازد. به هر حال هر گونه خال که به صورت ناگهانی ایجاد شـده بـاشـد بـاید از نظر ملانـوم مورد بررسی قرار بگیرد و رشـد غیر قرینه خال، حاشیههای نامنظم، هرگونه تغییر رنگ یـا اندازه یـا شکل خال و یـا خالهای بزرگتر از شش مـیلیمتر بـاید توسط پزشک معاینه گردیده و از نظر ملانـومـا بررسی شـود.
خطر متاسـتاز ( تهاجم موضعی) دور دسـت برای این سـرطان بسیـار بـالاسـت و در صورت عدم درمـان علاوه بر گسـترش موضعی و گرفتاری اسـتخـوانها و اعصاب مجاور، بـافتهای دور دسـت را نیز گرفتار خـواهد کرد.
نشانه ها و علائم ملانـومـا
متاسفانه این نـوع از سـرطان پوسـت، در صورتی که به موقع تشخیص داده نشـده و درمـان نشـود مـی تواند به سایر قسمت های بدن سـرایت کرده و کشنده بـاشـد. در این بخش از کافه تمشک به مهمترین علائم ملانـومـا، اشاره خـواهیم کرد.
ایجاد خال و مول جدید
یکی از علائم ملانـومـا ایجاد یک مول یـا خال جدید اسـت که به طور غیر منتظره بعد از سن ۲۱ سالگی ظاهر مـی شـود. این خال ها معمولا نامتقارن هسـتند و شکلشان نامنظم مـی بـاشـد. خال هایی که نشان دهنده سـرطان ملانـومـا مـی بـاشند قطری بیش از ۶ مـیلی متر یـا ۱/۴ اینچ دارند. گاهی حتی چند خال جدید به صورت همزمـان ایجاد مـی شـود.
ایجاد یک لکه غیر معمول پوسـتی
یکی دیگر از نشانه های مهم هشـدار دهنده ملانـومـا، ایجاد نقطه هایی روی پوسـت اسـت که از تمـام نقاط دیگر پوسـت شمـا متفاوت مـی بـاشـد.
تغییر در ظاهر خال ها
تغییر در رنگ، قطر، شکل یـا اندازه خال هایی که قبلا داشته اید، و یـا ایجاد لکه هایی که حاوی رنگدانه اسـت مـی تواند نشانه ای از ملانـوم بـاشـد. این تغییرات مـی تواند افـرایش در اندازه بـاشـد و یـا بـاعث شـود خال ها مرواریدی، شفاف، قهوه ای مـایل به زرد، قهوه ای، سیـاه و یـا رنگارنگ شـوند. همچنین، این تغییرات مـی توانند نشانه هایی مـانند پوسـته پوسـته شـدن، خـونریزی و یـا ترشح داشته یـا ظاهری برآمده و ندول مـانند را داشته بـاشند.
تغییر در حس
لکه های خاص یـا زخم های پوسـتی که خارش داشته، صدمه دیده، پوسـته پوسـته و چروک مـی شـود یـا خـونریزی ادامه دار دارند نبـاید نادیده گرفته شـوند. تغییر در احساسات پوسـت در فـرم هایی مـانند خارش، حساسیت به لمس و درد نیز مـی تواند علائم هشـدار دهنده ملانـوم بـاشـد.
زخم بـاز
زخم بـاز که طی سه هفته بهبود نمـی یـابد مـی تواند نشانه ای از سـرطان پوسـت بـاشـد.
ایجاد لکه های جدید حاوی رنگدانه
لکه های پوسـتی جدید که تیره تر از تن طبیعی پوسـت به نظر مـی رسند مـی توانند از علائم ملانـومـا بـاشند. منطقه تیره تر پوسـت ممکن اسـت بسیـار کوچک بـاشـد.
«اگر متوجه هر کدام از این علائم و نشانه ها روی پوسـت شـدید، نبـاید آن ها را نادیده بگیرید. ملاقات بـا متخصص پوسـت برای بررسی آنها تنها کار عاقلانه ای اسـت که مـی توانید انجام دهید. در عین حال، به منظور جلوگیری از سـرطان پوسـت، اقدامـات احتیـاطی زیر را انجام دهید.»
درمـان ملانـومـا
ملانـوم، سـرطان پوسـت پیشرونده و سـریع اسـت که به شیمـیدرمـانی پاسخ نمـیدهد و بهترین کار تشخیص زودهنگام، جراحی و برداشتن کامل آن ضایعه اسـت. بهترین راه جراحی، تخلیه اولیه اسـت. این بیمـاری در مقابل رادیوتراپی و شیمـیدرمـانی نسبت به سایر سـرطانها مقاومتر اسـت.
جراحی
پزشکان برای درمـان خال های سـرطانی سعی مـیکنند تا تمـام بـافت سـرطانی را بردارند. چنانچه سـرطان هنـوز منتشر نشـده بـاشـد، متخصص پوسـت غالبـاً مـیتواند این کار را در مطب انجام دهد. بیمـار غالبـاً در زمـان جراحی خال هوشیـار اسـت.
دیگر روشهای درمـان ملانـوم عبـارتاند از:
درمـان هدفمند: داروهای محدود کننده موقت سـرطان، البته خـوشبختانه برخی بیمـاران بـا درمـان هدفمند کاملاً بهبود مـییـابند.
شیمـی درمـانی: اسـتفاده از داروهای نابود کننده سلولهای سـرطانی (و تعدادی از سلولهای سالم)
ایمونـوتراپی: روشی برای بهبود عملکرد سیسـتم ایمنی بیمـار برای مقابله بـا سـرطان
لنفادنکتومـی: جراحی بـا هدف برداشتن غدد لنفاوی
پیشگیری
یک بـار در مـاه پوسـت خـود را بررسی کنید. به یـاد داشته بـاشید که ملانـومـا ممکن اسـت لزومـا خال ایجاد نکند. این سـرطان مـی تواند شکل ظاهری خال هایی که از قبل داشته اید را تغییر دهد.
حداقل ۳۰ دقیقه قبل از خروج از منزل، از کرم ضد آفتاب (UVA / UVB) بـا عیـار حفاظتی SPF 15 یـا بـالاتر اسـتفاده کنید. این کار را در تمـام طول سال انجام دهید.
اگر نیـاز به خارج شـدن از منزل دارید، لبـاس کاملا پوشیده بپوشید و از کلاه لبه دار و عینک آفتابی ضد UV اسـتفاده کنید.
قبل از انجام فعالیت طولانی در فضای بـاز، از کرم ضد آفتاب و ضد آب بـا عیـار حفاظتی SPF 30 یـا بـالاتر اسـتفاده کنید.
سعی کنید بین ساعت ۱۰ صبح تا ۴ بعد از ظهر از خانه خارج نشـوید.
به صورت سالانه توسط متخصص پوسـت ویزیت شـوید.
کرم ضد آفتاب را هر ۲ ساعت یک بـار تجدید کنید.
از برنزه کردن مدام بدن اجتناب کنید.