کبد چرب | علل، علائم و درمان
بیماری کبد چرب به طور چشمگیری در بسیاری از نقاط جهان رواج دارد و در حدود ۲۵٪ از مردم در سطح جهان به این بیماری مبتلا هستند. این بیماری با چاقی ، دیابت نوع ۲ و سایر اختلالات مرتبط با مقاومت به انسولین مرتبط است. علاوه بر این ، اگر به کبد چرب توجه نشود ، ممکن است به بیماری جدی تر کبد و سایر مشکلات سلامتی تبدیل شود.
کبد چرب چیست؟
کبد چرب وقتی ایجاد می شود که چربی زیادی در سلولهای کبدی ایجاد شود. اگرچه طبیعی است که مقدار کمی چربی در این سلول ها وجود داشته باشد، اما اگر بیش از ۵٪ از آن چربی بیشتر باشد ، کبد چربی محسوب می شود.
در حالی که نوشیدن زیاد الکل می تواند منجر به کبد چرب شود، در بسیاری موارد نقشی ندارد. تعدادی از بیماریهای کبد چرب در رده وسیعی از بیماری کبد غیر الکلی (NAFLD) قرار دارند که شایعترین بیماری کبد در بزرگسالان و کودکان در کشورهای غربی است.
کبد چرب غیر الکلی (NAFL) مرحله اولیه و قابل درمان بیماری کبد است. اما متأسفانه ، غالباً تشخیص داده نمی شود. با گذشت زمان، کبد چرب غیر الکلی ممکن است منجر به یک بیماری جدی تر از کبد شود که به عنوان استئاتوهپاتیت غیر الکلی یا NASH شناخته می شود.
NASH شامل تجمع زیاد چربی و همچنین التهاب است که به سلولهای کبدی آسیب می رساند. این می تواند به فیبروز یا بافت اسکار منجر شود ، زیرا سلول های کبدی به طور مکرر آسیب دیده و از بین می روند. متأسفانه ، پیش بینی اینکه کبد چرب به NASH پیشرفت کند ، دشوار است، که خطر ابتلا به سیروز (زخم شدید که عملکرد کبد را مختل می کند) و سرطان کبد را افزایش می دهد. NAFLD همچنین با افزایش خطر ابتلا به سایر بیماری ها ، از جمله بیماری های قلبی ، دیابت و بیماری های کلیوی مرتبط است.
چه عواملی باعث کبد چرب می شود؟
عوامل مختلفی وجود دارد که ممکن است در ایجاد کبد چرب، نقش داشته باشند:
چاقی: چاقی شامل التهاب درجه پایین است که می تواند باعث ذخیره چربی در کبد شود. تخمین زده می شود که ۳۰ تا ۹۰٪ از بزرگسالان چاق ، NAFLD دارند و به دلیل بیماری همه گیر چاقی در کودکان، در حال افزایش است.
چربی بیش از حد شکم: افراد با وزن معمولی ممکن است در صورت “چاق بودن چسبناک” ، کبد چرب ایجاد کنند ، به این معنی که چربی زیادی در اطراف کمر خود داشته باشند.
مقاومت به انسولین: مقاومت به انسولین و انسولین زیاد، باعث افزایش ذخیره چربی کبد در مبتلایان به دیابت نوع ۲ و سندرم متابولیک می شود.
مصرف زیاد کربوهیدراتهای تصفیه شده: مصرف مکرر کربوهیدراتهای تصفیه شده باعث افزایش ذخیره چربی کبد می شود، به ویژه هنگامی که مقادیر زیادی توسط افراد دارای اضافه وزن یا مقاوم به انسولین مصرف می شود.
مصرف نوشیدنی های قندی: نوشیدنی های شیرین مانند نوشابه و نوشیدنی های انرژی زا دارای فروکتوز زیاد هستند، که نشان داده شده است باعث تجمع چربی کبد در کودکان و بزرگسالان می شود.
اختلال در سلامت روده: تحقیقات اخیر نشان می دهد که عدم تعادل در باکتری های روده ، مشکلات مربوط به عملکرد مانع روده (“روده نشتی”) یا سایر مشکلات سلامت روده ممکن است در توسعه NAFLD نقش داشته باشد.
علائم کبد چرب
علائم و نشانه های مختلفی از کبد چرب وجود دارد ، اگرچه همه این موارد ممکن است وجود نداشته باشد. در حقیقت، شما حتی نمی توانید متوجه شوید که کبد چرب دارید. کبد چرب ممکن است باعث علائم خفیف شود و اغلب با آزمایش خون قابل تشخیص است.
– خستگی و ضعف
– درد کمی یا پر بودن در ناحیه راست یا مرکز شکم
– سطح آنزیم های کبدی بالا ، از جمله AST و ALT
– سطح انسولین بالا رفته است
– سطح تری گلیسیرید افزایش یافته است
اگر کبد چرب به NASH پیشرفت کند ، علائم زیر ممکن است بروز کند:
– از دست دادن اشتها
– تهوع و استفراغ
– درد شکم متوسط تا شدید
– زرد شدن چشم و پوست
«دیدن پزشک معالج به طور منظم برای معاینات استاندارد و آزمایش خون که می تواند کبد چرب را در مرحله اولیه و برگشت پذیر تشخیص دهد ، مهم است.»
رژیم غذایی مناسب برای رهایی از کبد چرب
برای خلاص شدن از شر کبد چرب چندین کار وجود دارد، از جمله کاهش وزن و کاهش مصرف کربوهیدرات. علاوه بر این ، غذاهای خاص می توانند به شما در از دست دادن چربی کبد کمک کنند.
کاهش وزن
در صورت اضافه وزن یا چاقی ، کاهش وزن یکی از بهترین راه های درمان کبد چرب است. در یک مطالعه سه ماهه در مورد بزرگسالان دارای اضافه وزن ، کاهش کالری ۵۰۰ کالری در روز منجر به از دست دادن ۸٪ از وزن بدن ، به طور متوسط و کاهش قابل توجهی در نمره کبد چرب شد
کاهش مصرف کربوهیدراتها، به خصوص کربوهیدراتهای تصفیه شده
به نظر می رسد منطقی ترین راه برای رفع کبد چربی ، کاهش چربی در رژیم غذایی باشد. با این حال ، محققان گزارش می دهند که فقط در حدود ۱۶٪ چربی های کبدی در افراد مبتلا به NAFLD از چربی در رژیم غذایی حاصل می شود. در عوض ، بیشتر چربیهای کبدی از اسیدهای چرب موجود در خون آنها حاصل می شود و حدود ۲۶٪ از چربی های کبد در فرآیندی به نام لیپوژنز (DNL) تشکیل می شوند. در طول فرایند DNL ، کربوهیدرات اضافی به چربی تبدیل می شوند. میزان مصرف DNL با مصرف زیاد مواد غذایی و نوشیدنی های غنی از فروکتوز افزایش می یابد.
در یک مطالعه ، بزرگسالان چاق که به مدت سه هفته رژیم غذایی پر کالری و کربوهیدرات تصفیه شده مصرف کرده بودند ، به طور متوسط ۲۷ درصد افزایش چربی کبد را تجربه کردند، حتی اگر وزن آنها فقط ۲ درصد افزایش یابد.
غذاهایی مصرف کنید که باعث از بین رفتن چربی های کبد می شوند
علاوه بر قطع کردن کربوهیدرات ها و جلوگیری از دریافت کالری اضافی ، غذاها و نوشیدنی های خاصی وجود دارد که ممکن است برای کبد چرب مفید باشد:
– چربیهای اشباع نشده: تحقیقات نشان می دهد که خوردن غذاهای حاوی اسیدهای چرب اشباع نشده مانند روغن زیتون ، آووکادو و آجیل ممکن است باعث از بین رفتن چربی کبد شود.
– پروتئین آب پنیر: نشان داده شده است که پروتئین آب پنیر باعث کاهش چربی کبد در زنان چاق تا ۲۰٪ می شود. علاوه بر این ، ممکن است به پایین آمدن سطح آنزیم کبدی و ارائه مزایای دیگر در مبتلایان به بیماری پیشرفته تر کبد کمک کند.
– چای سبز: یک مطالعه نشان داد که آنتی اکسیدان های موجود در چای سبز به نام کاتچین به کاهش چربی و التهاب کبد در مبتلایان به NAFLD کمک می کند.
– فیبر محلول: برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف ۱۰-۱۴ گرم فیبر محلول در روز ممکن است به کاهش چربی کبد، کاهش سطح آنزیم کبدی و افزایش حساسیت به انسولین کمک کند.
ورزش هایی که می توانند به کاهش چربی کبد کمک کنند
فعالیت بدنی می تواند روشی مؤثر برای کاهش چربی کبد باشد. مطالعات نشان داده اند که انجام ورزش استقامتی یا تمرین مقاومت، چندین بار در هفته می تواند میزان چربی ذخیره شده در سلولهای کبدی را بطور قابل توجهی کاهش دهد ، صرف نظر از این که کاهش وزن رخ می دهد. حتی ورزش با شدت کم نیز می تواند در درمان چربی کبد مؤثر باشد.
در یک مطالعه چهار هفته ای ، ۱۸ بزرگسال چاق با NAFLD که به مدت ۳۰ تا ۶۰ دقیقه ۵ روز در هفته ورزش می کردند ، کاهش ۱۰ درصدی در چربی کبد را تجربه کردند، حتی اگر وزن بدن آنها همچنان پایدار باشد.
مکمل هایی که باعث کاهش چربی در کبد می شود
نتایج حاصل از مطالعات متعدد نشان می دهد که ویتامین ها ، گیاهان و دیگر مکمل های درمانی ممکن است به کاهش چربی کبد و کاهش خطر پیشرفت بیماری کبد کمک کنند. با این حال، در بیشتر موارد، متخصصان می گویند به تحقیقات بیشتری در این خصوص نیاز است. علاوه بر این ، مهم است که قبل از مصرف هرگونه مکمل ، با پزشک خود صحبت کنید ، به خصوص اگر دارو مصرف می کنید.
خار شیر
خار شیر یا سیلیمارین گیاهی است که به دلیل اثرات محافظت از کبد شناخته شده است. برخی مطالعات نشان داده اند که خار شیر، به تنهایی یا همراه با ویتامین E، ممکن است به کاهش مقاومت به انسولین ، التهاب و آسیب کبدی در مبتلایان به NAFLD کمک کند. با این حال، اگرچه کارشناسان معتقدند که خار شیر نوید استفاده در NAFLD را نشان می دهد، اما احساس می کنند که مطالعات بیشتری لازم است تا اثربخشی آن برای استفاده کوتاه مدت و طولانی مدت تأیید شود.
بربرین
بربرین یک ترکیب گیاهی است که نشان می دهد قند خون ، انسولین و کلسترول خون را به همراه سایر نشانگرهای بهداشتی بطور قابل توجهی کاهش می دهد. در یک مطالعه، افرادی که ۵۰۰ میلی گرم بربرین ، سه بار در روز در وعده های غذایی مصرف می کردند ، کاهش ۵۲٪ چربی در کبد و پیشرفت بیشتر در حساسیت به انسولین و سایر نشانگرهای سلامتی را نسبت به گروههای دیگر تجربه کردند. محققان می گویند که علیرغم این نتایج دلگرم کننده ، مطالعات بیشتری لازم است تا تأثیر بربرین برای NAFLD را تأیید کند.
اسیدهای چرب امگا ۳
اسیدهای چرب امگا ۳ دارای مزایای سلامتی زیادی هستند. امگا ۳ زنجیره بلند EPA و DHA در ماهی های چرب مانند ماهی سالمون ، ساردین ، شاه ماهی و ماهی خال مخالی یافت می شود. چندین مطالعه نشان داده اند که مصرف امگا ۳ ممکن است سلامت کبد را در بزرگسالان و کودکان مبتلا به کبد چرب بهبود بخشد. در یک مطالعه کنترل شده از ۵۱ کودک دارای اضافه وزن با NAFLD، گروهی که مصرف DHA داشتند، ۵۳٪ کاهش چربی کبد را در مقایسه با ۲۲٪ در گروه دارونما داشتند.
علاوه بر این ، در یک مطالعه ۴۰ فرد بزرگسال مبتلا به کبد چرب، ۵۰٪ از افرادی که علاوه بر ایجاد تغییر رژیم غذایی، روغن ماهی مصرف می کردند، کاهش چربی در کبد را نشان می دهند، در حالی که ۳۳٪ از آنها وضوح کاملی از کبد چرب را تجربه کرده اند. دوزهای اسیدهای چرب امگا ۳ مورد استفاده در این مطالعات ۵۰۰-۱۰۰۰ میلی گرم در روز در کودکان و ۲-۴ گرم در روز در بزرگسالان بود.
نکته:
کبد چرب می تواند منجر به تعدادی از مشکلات سلامتی شود. خوشبختانه، اگر در مراحل اولیه به آن پرداخته شود، قابل برگشت است. پیروی از یک رژیم غذایی سالم، افزایش فعالیت بدنی و شاید مصرف مکمل ها می تواند چربی اضافی کبد را کاهش داده و خطر پیشرفت آن را به بیماری جدی تر کبد کاهش دهد.