برغـان و جـاذبه های آن
گاهی یک سفر آخر هفتهای و یکروزه میتواند خستگی کل هفته گذشته را از تنمان به در کند و انرژی خوبی برای شروع دوباره به ما و خانوادهمان بدهد. نیازی نیست این سفر حتما سفری راه دور باشد، تا از آن به عنوان سفری کامل و به یادماندنی یاد کنیم. گاهی مقصدی که انتخاب میکنیم بقدری زیبا و جذاب است که دوری یا نزدیکی آن اهمیت خود را از دست می دهد. یکی از مناطق گردشگری و دیدنی برای رفع خستگی های روزمره و دغدغه های این زندگی ماشینی، روسـتای برغـان استان البرز است.
برای اینکه با خانواده و همراهانتان یک روز لذت بخش داشته باشید به شما پیشنهاد میکنیم که به روسـتای برغـان سری بزنید. این روسـتا به عنوان یکی از مناطق گردشگری نمـونه شناخته شده است. از دیرباز آلـوی برغـان نیز به عنوان یکی از سوغاتی های خوشمزه این روسـتا مورد توجه همگان بوده است. روسـتای برغـان در دهستان برغـان بخش چندار شهرستان ساوجبلاغ در غرب استان البرز و در کوههای البرز و در میان کرج و هشتگرد واقع شدهاست. برغـان به موازات بهرهمندی از طبیعتی زیبا، جـاذبههای گردشگری تاریخی مختلفی را نیز در خود جایداده که این جـاذبهها نیز طرفداران و گردشگران خاص خود را دارد.
مـردم شناسی و محصولات برغـان
جمعیت روسـتای برغـان ۶۰۰ نفر است. مـردم روسـتای برغـان به زراعت، باغداری و دامداری مشغولاند. برخی نیز درزمینهٔ صنایعدستی و امور خدماتی فعالیت دارند. اهالی روسـتای برغـان مراسم عزاداری ایام محرم را با نوحهخوانی و مرثیهسرایی برگزار میکنند. مراسم عید نوروز و روزهای سیزده بدر، چهارشنبهسوری و شب یلدا نیز با آیینهای سنتی برگزار میشود. خانه های روسـتا ساختاری قدیمی دارند که باخشت درست شده اند و هم اکنون تعداد زیادی از منازل متروکه شده یا به علت عظیمت مـردم به زندگی شهری فراموش شده اند.
خانه ها به صورت دو طبقه می باشد.که در زیر ساختمان ها طویله قرار داشته که در زمستانها از گرمایی که دام ها ایجاد می کردند برای خانه استفاده میکردند. انواع بازیهای بومی مانند الکدولک، کلاه دربرک، تپه کا (چل توب) و سه کوره در میان روسـتاییات رواج دارد و از غذاهای معروف روسـتای برغـان میتوان به دیزی محلی، انواع کباب و فسنجان اشاره کرد.بافت کرباس، جاجیم و جوراب و شالگردن از اشتغالات مـردم درگذشته بوده است، اما در حال حاضر صنعت دستی الک سازی در روسـتا رایج است.
غلات، صیفیجات، محصولات باغی مانند گردو، توت، آلبالو، گوجهدرختی و گیلاس از محصولات این روسـتا است. فرآوردههای لبنی و عسل محصولات دامی این محل است. گوجه سبز برغـان از شهرت منطقهای برخوردار است.
جـاذبه های گردشگری برغـان
– رودخانه های خروشان: عبور دو رودخانه از نزدیکی روسـتا باعث شده تا بر طراوت فضای آن افزوده شود و پوشش گیـاهی مناسبی در آن به وجود آید. این رودخانه ها، شاهرود و سنج نام دارند که از البرز مرکزی سرچشمه می گیرند و پس از سیراب نمودن طبیعت سرسبز به مسـیر خود ادامه می دهند.
– درخـتان کهنسال: به طور کلی درخـتان کهنسال در جای جای روسـتا جای دارند اما دو چنار کهنسال مسجـد جامع از ارزش خاصی برخوردار می باشند. درخت چنار که در ضلع شمالی حیاط مسجـد است از همه ی درخـتان قطورتر است و حدود ۱۲ متر طول دارد. اما این تنها یک درخت قدیمی و زیبا نیست چرا که با کمی دقت سوراخی روی تنه ی آن به چشم می خورد و متوجه می شویدد که تنه ی آن کاملا خالی است. درون تنه ی این درخت به شکل اتاقی که بیش از ۱۰ نفر گنجایش دارد. در میان این اتاق یک حوض تعبیه شده است و اطراف آن نیز سکوهایی برای نشستن وجود دارد. مـردم بر این باورند که با بستن دخیل به این درخت به آرزوهایشان می رسند. درخت کهنسال ضلع جنوبی مسجـد که به گرده بینه مشهور است محیطی برابر ۱۰ متر دارد. تنه ی این درخت توپر می باشد و شاخه های سرسبز آن رو به رشد هستند. درخـتان کهنی در اطراف آن دیده می شود که همگی حاصل شاخه ها و جوانه هایی هستند که از کنار ریشه بسیار قطور آن روییده اند.
درخت دیگری به نام نارون داربیخ نیز در روسـتا وجود دارد که دسته های مذهبی در عاشورا به سمت آن می روند و سپس به سمت تکـیه باز می گردند.
– تکـیه های برغـان: در برغـان دو تکـیه وجود دارد که هر یک ارزش خاصی نزد اهالی دارند : بار مله (بالا محله) و جیر مله (پایین محله)
تکـیه بارمله با عنوان حسینه ی اعظم شهرت دارد و یکی از آثار ملی ایران به شمار می رود. به هنگام ورود به این تکـیه متوجه کوبه ی در آن می شویم که به سبب وجود دخیل هایی که بر آن بسته اند، قالب فلزی اش مشاهده نمی شود. این تکـیه دو طبقه می باشد و به منظور برگزاری مراسم تعریه خوانی در محرم سکویی در میان آن تعبیه شده است. در بالای این سکو سقفی وجود ندارد و در پایین آن سنگ قبری قدیمی به چشم می خورد که در دوسوی خود محل هایی برای روشن کردن شمع دارد.
اتاقی در انتهای حسیـنیه قرار دارد که گفته می شود متعلق به سه زن ویک مرد می باشد که از امامزادگان بوده و به یکباره غیب شده اند. در اطراف حسیـنیه رواق هایی در دو طبقه دیده می شود که با دیوار و تیرچه های چوبی منبت کاری شده از هم تفکیک گردیده و با یک ستون مرکزی نگه داشته شده اند. این رواق ها به عنوان محل استقرار عزاداران و تماشاچیان تعزیه ها مورد استفاده قرار می گیرند. محل مخصوص خانم ها در بالا است و فضای پایینی به آقایان اختصاص دارد. این اثر در تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شماره ی ثبت ۱۰۸۲۴ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
– پل تاریخی برغـان: مقابل در ورودی حسیـنیه اعظم پلی با یک چشمه طاق دیده می شود که بر روی رودخانه شاهرود قرار دارد. این پل از بناهای دوره ی صفویه می باشد که در دوره های زندیه، قاجاریه و پهلوی مورد مرمت قرار گرفته است. نام این اثر از تاریخ ۲ بهمن ۱۳۸۲ با شماره ی ثبت ۱۰۸۲۵ در فهرست آثار ملی ایران قرار دارد.
– مسجـد جامع برغـان: درست در روبه روی حسیـنیه، بنای مسجـد جامع به چشم می خورد که به وسیله ی طاقنمایی ساخته شده بر روی روی معبر عمومی (کوچه) به هم متصل شده اند. این مسجـد جامع حدود ۸۰۰ سال قدمت دارد و از آثار بسیار قدیمی این روسـتا به شمار می رود.
– درخت پیر سیبدارک: روبه روی تپه کش کلا و در دامنه دره شاهرود زیارتگاهی به نام چهل دختر یا پیر سیبدارک واقع است که به سبب وجود یک درخت سیب قدیمی شهرت خاصی دارد. مـردم به این درخت دخیل می بندد تا آرزوهایشان برآورده شود. شب های جمعه، دخترها در این مکان جمع می شوند تا چراغ روشن کنند و حاجت بطلبند..قبرستان برغـان نیز در نزدیکی همین درخت است و به عنوان قبرستانی زیبا از آن یاد می شود.
– تپه کش کلا: کش کلا نام تپه ای به ارتفاع ۱۲۰ متر است که در شمال برغـان و در ارتفاع ۱۶۷۰ متری از سطح دریا قرار دارد. بومی های منطقه کش کلا را به معنای قلعه خشک تعبیر می کنند چرا که در گذشته، قلعه ای باستانی بر فراز آن وجود داشته است اما امروزه اثری از آن دیده نمی شود. در دامنه این تپه قطعاتی از سفال مربوط به دوران اسلامی به خصوص از دوران ایلخانی تا دوره قاجاریه وجود دارد که در کنار درخـتان کهنسال گواه خوبی بر قدیمی بودن این تپه هستند.
– زرمیدان یا کاروانسرا: در میدان بالاده واقع در روسـتا، کاروانسرای بزرگی وجود داشته که تجار برای استراحت و تبادل کالا از آن استفاده می کردند. امروزه تنها اثری که از این کاروانسرا باقی مانده، در ورودی و دیوارهای تا نیمه خراب شده است که حکایت از متروکه شدن آن دارند. دیوارها با کاه گل زینت یافته اند که از سفال ها و کاشی های لعاب دارو هرنوع سفال شکسته در ملات آن استفاده شده است. مجاور این کاروانسرا خانه ی کدخدا وجود داشته که قسمتی از آن را برای بازداشت افراد خلاف کار اختصاص داده بودند.
چه زمانی به برغـان سفر کنیم؟
برغـان یکی از مقصدهایی است که سفر به آن فصل ندارد. در هر زمانی از سال میتوانید زیباییهای منحصر به فردی را در آن ببینید. اما بهترین فصل برای سفر به روسـتای بکر البرز، تابستان و بهار است. زیرا هوا کمی معتدلتر میشود و میتوانید به راحتی روسـتا گردی کنید. اگر زیبایی بی حد را به سرمای هوا ترجیح میدهید پیشنهاد میکنیم که پاییز هزار رنگ این منطقه از دست ندهید. طیف رنگهای زرد تا قرمز درخـتان، منظرهها را به شما نشان میدهند.
سوغات برغـان
از سوغات معروف روسـتای برغـان میتوان به آلـوی برغـان، عسل، توت، گردو ، سماق و لبنیات محلی اشاره کرد. جالب است بدانید که آلـوی برغـان و روش تهیهی بستنی گله (نوع خاصی از بستنی که مخصوص برغـان است) به عنوان میراث فرهنگی ملی ایران به ثبت رسیدهاند.
اقامت در برغـان
برای اقامت در برغـان هتلی وجود ندارد پس اگر تصمیم دارید شب را در این منطقه سپری کنید، میتوانید در ویلاها و یا خانههای محلی سکونت داشته باشید. خانههای محلی را میتوانید از طریق وبسایتهای مربوط به این کار به صورت آنلاین رزرو کنید.
چطور به برغـان برویم؟
برای رفتن به روسـتای برغـان دو مسـیر اصلی وجود دارد:
مسـیر اول: تهران، کرج، رجائی شهر، آتشگاه و بعد از دوراهی به سمت روسـتای برغـان حرکت کنید. از دوراهی تا روسـتای برغـان حدود ۱۰ کیلومتر راه است.
مسـیر دوم: تهران، ساوجبلاغ، جاده کردان، روسـتای برغـان
وسایل مورد نیاز سفر
آب معدنی
زیر انداز
غذای سبک و آماده
کفش سبک و راحت برای پیاده روی
کوله سبک برای حمل بار
کلاه برای حفاظت پوست از آفتاب
کیسه ی زباله
چراغ قوه
جعبۀ کمک های اولیه
نکات مهم:
– هنگام سفر به برغـان می تواند در حاشیه ی رودخانه ها نشست و اندکی استراحت کرد، ولی فراموش نکنید که باید مراقب باشید وارد باغ های محلی ها نشوید و به درخـتان آنان آسیب نزنید.
– حاشیه ی رودخانه را هم فراموش نکنید، جای زباله در بستر رود نیست. حتما به همراه خود کیسه های زباله را ببرید و زباله های خود را به سطل های زباله برسانید.
– فراموش نکنید که محیط زیست امانتی در دستان ماست پس از آزردن آن بپرهیزید و جز ردپای خود چیزی در طبیعت باقی نگذارید.