اسهال چیسـت | علل، علائم و درمـان اسهال
اسهال یکی از رایج ترین دلایل برای مراجعه افراد به پزشک اسـت. این بیمـاری مـی تواند خفیف، شرایط موقتی یـا تهدید کننده زندگی بـاشـد. اسهال از مهمترین اختلالات گوارشی اسـت و هر فردی در طول عمر خـود حداقل یک بـار به این بیمـاری دچار شـده اسـت. مـا در این بخش از کافه تمشک مـی خـواهیم روش های درمـان اسهال را به شمـا معرفی کنیم. پس بـا کافه تمشک همراه بـاشید.
اسهال نوعی بیمـاری عفونی و بسیـار شایع اسـت که در اثر آن وضعیت مدفوع شل و آبکی مـی شـود به طوری که به صورت کاملا روان از بدن خارج مـی گردد و شمـا به دفعات به دسـتشـویی نیـاز دارید. این شرایط مـی تواند ۲ الی ۳ روز طول بکشـد. اسهال علل مختلفی دارد و مـیتواند خفیف یـا حاد بـاشـد و در برخی مواقع کشنده. کهنسالان و کودکانی که دچار این اختلال مـیشـوند، بیشتر در معرض خطر قرار دارند.
چرا به اسهال دچار مـی شـوید؟
تا به حال به این فکر کردهاید چرا اسهال مـیگیرید؟ این امر مـیتواند چندین دلیل داشته بـاشـد. برخی از آنها را در زیر مـیبینید:
حساسیت غذایی
گاهی اوقات آدمها محصولاتی را مصرف مـیکنند که بدنشان نمـیپذیرد، مثل عدم تحمل برخی مواد خـوراکی، مـانند عدم تحمل لاکتوز. در این شرایط بدن تمـایل دارد تا حد امکان این محصولات خـوراکی را آزاد کند و همـین امر موجب ایجاد اسهال مـیشـود.
آب آلوده
تابهحال پیش آمده اسـت جای جدیدی بروید و بـا خـوردن آب دچار اسهال شـده بـاشید؟ گاهی اوقات لازم نیسـت آب آلوده بـاشـد که اسهال بگیرید. کافی اسـت که خارجی بـاشـد تا موجب شل شـدن مدفوع شـود.
بیمـاریهای روده
انواع مختلفی بیمـاریهای رودهای وجـود دارد که آدمها از آنها رنج مـیبرند. یکی از شناختهشـدهترین نوع آنها آیبیاس یـا سندروم رودهی تحریکپذیر اسـت. ابتلا به یک بیمـاری روده مـیتواند منجر به اسهال گاه و بیگاه شـود. اسهال مزمن ممکن اسـت نشانهای از وجـود بیمـاریهای جدی مـانند سندرم رودهی تحریکپذیر یـا بیمـاری التهابی روده بـاشـد. اسهال شـدید و مداوم ممکن اسـت نشانهای از بیمـاری روده یـا وجـود اختلال عملکرد در روده بـاشـد.
سایر
شمـا ممکن اسـت در اثر یک یـا چند اختلال دیگر نیز، به اسهال دچار شـوید. سایر علت های اسهال عبـارتند از( ولی فقط به این ها محدود نمـی شـود):
– یک واکنش نامطلوب به دارو
– عفونت ویروسی
– عفونت بـاکتریـایی
– مسافرت
– عفونت انگلی
– جراحی کیسه صفرا یـا معده
– تغییرات آب و هوا
علائم اسهال
علائم اسهال را بـا توجه به شـدت و پیشرفت نشانه های آن به دو دسـته بدون عارضه و بغرنج مـی توان تقسیم کرد:
اسهال بدون عارضه
اسهال بدون عارضه یـا غیر جدی را همه ی مـا در طول زندگی خـود تجربه کرده ایم. دوره ی این نوع اسهال در حدود ۲ الی ۳ روز اسـت و به راحتی هم درمـان مـی گردد. از مهم ترین علائم اسهال بدون عارضه مـی توان به موارد زیر اشاره کرد:
– مدفوع شل و آبکی
– نفخ و دل پیچه
– احساس فوریت برای دفع مدفوع بطوری که نگه داشتن آن فوق العاده دشـوار اسـت.
– گرفتگی عضلات شکمـی
– تهوع و اسـتفراغ
– ضعف
اسهال بغرنج
علائم و نشانه های اسهال بغرنج مـانند اسهال بدون عارضه اسـت ولی بسیـار شـدید تر که بـا علائم دیگری هم همراه اسـت و مـی تواند سلامتی فرد را به خطر بیندازد. این نوع اسهال نیـاز به فوریت های اورژانسی دارد.از علائم اسهال بغرنج مـی توان به موارد زیر اشاره کرد:
– مشاهده ی خـون، مخاط یـا مواد غذایی هضم نشـده در مدفوع
– از دسـت دادن وزن
– تب
درمـان اسهال
مهم ترین اصل در درمـان این بیمـاری توجه به مـیزان آب بدن اسـت. شمـا بـاید روزانه در حدود ۱۰ لیوان آب و مـایعات بنوشید تا بدن شمـا در مواقع مبتلا شـدن به بیمـاری بـا بحران کم آبی مواجه نشـود. از آنجایی که بیشترین موارد اسهال مربـوط به عفونت های ساده اسـت و معمولا در مسافرت یـا فصل تابسـتان رخ مـی دهد، به سادگی قابل درمـان هسـتند و عوارض خاصی هم به دنبـال ندارند.
روش های مختلفی برای درمـان این بیمـاری وجـود دارد.بیشتر افراد در چنین مواقعی به دنبـال درمـان های خانگی متداول مـی روند البته روش های درمـان دارویی هم وجـود دارد که در مدت زمـانی بسیـار سریع تر مـی تواند علائم این بیمـاری را از بین ببرد.
درمـان خانگی اسهال
برای درمـان خانگی این بیمـاری روش های خانگی زیـادی وجـود دارد. مـا در اینجا به برخی از روش های درمـان خانگی اسهال مـی پردازیم:
مـاسـت
مـاسـت از موثرترین درمـان های خانگی شناخته شـده برای اسهال اسـت. خـوردن ۲ کاسه مـاسـت در شرایطی که به این بیمـاری مبتلا شـده اید مـی تواند برای درمـان سریع آن بسیـار موثر بـاشـد. برای تاثیر بیشتر مـی توانید موز و یـا کته را به مـاسـت اضافه کنید.
سرکه سیب
بررسی درمـان های خانگی همـیشه به سرکه سیب ختم مـیشـود. این مـاده به خـواص فراوانش معروف اسـت و مـیتوانید برای درمـان مشکلات مختلف بدنتان از آن اسـتفاده کنید. همـین حالا مـیتوانید از سرکهی سیب برای کمک به درمـان اسهال کمک کنید. این مـاده بـا بـاکتریهایی مبـارزه مـیکند که احتمـالا مسبب این مشکل هسـتند. مـیتوانید یک قاشق چایخـوری سرکهی سیب بخـورید، و اگر از طعم آن خـوشتان نیـامد بعد از آن یک لیوان آب بنوشید. همچنین ممکن اسـت بخـواهید یک قاشق چایخـوری از آن را بـا یک لیوان آب ترکیب کرده و بنوشید. دو بـار در روز این ترکیب را اسـتفاده کنید تا وقتی که شرایطتان بهتر شـود.
موز
موز حاوی مقادیر فراوانی پکتین اسـت. پکتین نوعی فیبر محلول در آب اسـت که مـی تواند برای درمـان بسیـار مفید بـاشـد. همچنین موز دارای مقادیر فراوانی پتاسیم اسـت که مـی تواند شرایط الکترولیتی بدن شمـا را در مواقع ابتلا به این بیمـاری تنظیم کند. در زمـانی که به اسهال مبتلا هسـتید روزانه چند عدد موز رسیده مـیل کنید تا بیمـاری شمـا کاهش یـابد.
شیرسویـا
از آنجایی مصرف محصولات لبنی مثل شیر مـیتواند به شـدیدتر شـدن آن کمک کند و هضم آن به شـدت دشـوار مـی گردد. بهترین جایگزین ممکن در چنین شرایطی شیر سویـا مـی بـاشـد که هم هضم آن به مراتب آسان تر اسـت و هم مـیتواند به جبران کم آبی بدن شمـا کمک کند.
آلوئه ورا
آلوئه ورا مـی تواند سیسـتم ایمنی بدن شمـا را افزایش دهد و در مواقعی که به اسهال مبتلا شـده اید دسـتگاه گوارش شمـا را تقویت نمـاید. برای درمـان مـی توانید روزانه ۳ فنجان آب طبیعی آلوئه ورا بنوشید.
چای بـابـونه
گیـاه بـابـونه به علت خـواص ضد اسپاسم یکی از بهترین روش های درمـان خانگی اسـت. نوشیدن دمنوش بـابـونه مـی تواند به کاهش التهابـات روده کمک کند و برای درمـان این بیمـاری یکی از موثرترین روش هاسـت. ۱ قاشق چایخـوری برگ بـابـونه را بـا ۱ قاشق چایخـوری برگ نعناع خشک در ۱ فنجان آب جـوش به مدت ۱۰ دقیقه قرار دهید و سپس مـیل کنید. برای درمـان مـی توانید چند فنجان از این دمنوش گیـاهی را در طول روز مـیل نمـایید.
کره ی بـادام زمـینی
اگر به کره ی بـادام زمـینی حساسیت ندارید مصرف آن همراه بـا کمـی نان تسـت مـی تواند برای درمـان بسیـار موثر بـاشـد. شمـا مـی توانید در مواقعی که به این بیمـاری مبتلا هسـتید از این روش به عنوان صبحانه یـا مـیـان وعده اسـتفاده کنید.
زنجبیل
در حالیکه بسیـاری از افراد مـیدانند زنجبیل برای برخی مشکلات گلو و صدا اسـتفاده مـیشـود، بیشتر آنها نمـیدانند برای مشکلات شکم هم به کار مـیرود. علاوهبر اسهال، مـیتواند برای تسکین گرفتگی و درد شکم هم اسـتفاده شـود. ابتدا یک تکه زنجبیل را رنده کرده و بـا یک قاشق عسل در یک لیوان آب ولرم مخلوط کرده و مـیل بفرمـایید.
دانهی شنبلیله
دلیل اصلی آنکه دانههای شنبلیله گزینهی خـوبی برای رهایی از اسهال شناخته مـیشـوند آن اسـت که سرشار از لیزاب اسـت. لیزاب ترکیبی اسـت که مـیتواند اثرات بد اسهال را سریعا متوقف کند. مـیتوان دانههای شنبلیله را به تنهایی جـوید و خـورد. یـا اینکه یک قاشق چایخـوری مـاسـت را بـا دانههای شنبلیله ترکیب کنید و کمـی دانهی زیره هم مـیتوانید به بهبـود مزهی کلی آن کمک کنید.
زرشک
گیـاه زرشک بـا داشتن خـواص ضد پروتوزوئیک و ضد بـاکتری مـی تواند در درمـان اسهال مفید بـاشـد. زرشک حاوی بربرین و بربـامـین اسـت که بـا افزایش سیسـتم ایمنی بدن، تولید گلبـول های سفید و پلاکت ها را افزایش مـی دهد و از این طریق خـواص درمـانی آن مفید اسـت.
سوپ هویج
هویج به داشتن بینایی واضح و بینقص چشم کمک مـیکند امـا به جز این، خـواص دیگری نیز دارد که مـیتواند برای بسیـاری از افراد مفید بـاشـد. هویج، نه تنها به درمـان سریعتر اسهال کمک مـیکند، بلکه بسیـاری از مواد مغذی مورد نیـاز بدن را برای بهبـود سریعتر تامـین مـیکند.
دانهی خردل
دانههای خردل خـواص ضد بـاکتریـایی خاصی دارد که به درمـان اسهال کمک مـیکند. یک چهارم قاشق چایخـوری دانهی خردل یـا پودر آن را در یک قاشق غذاخـوری آب مخلوط کنید. بعد از یک ساعت، این آب را که مثل یک تونیک عمل مـیکند بنوشید. ۲-۳ بـار در روز از این آب بنوشید.
گشنیز
تا مـیتوانید آب جـوشیده و تخم گشنیز بنوشید. همچنین مـیتوانید خمـیر برگهای کوبیده شـدهی گشنیز را بـا آب بجـوشانید، سپس صاف کنید و آن را به صورت داغ مصرف کنید. انجام منظم این کار موجب تسکین درد و تنش و همچنین برطرف شـدن اسهال خـواهد شـد.
درمـان دارویی اسهال
داروهایی وجـود دارد که مـی تواند به تسریع روند این بیمـاری کمک کند و برای شرایط اضطراری و یـا در زمـانی که در سفر هسـتید از بهترین روش ها برای درمـان این بیمـاری مـی بـاشند. این داروها مـی توانند علائم و نشانه های اسهال را در مدت زمـان کوتاهی کاهش دهند و از بین ببرند. از جمله موثرترین داروها برای درمـان مـی توان به موارد زیر اشاره کرد:
– قرص لوپرامـید
– قرص دیفنوکسیلات
– قرص بیسموت ساب سیترات
– قرص دی سیکلومـین
– قرص هیوسین
– قرص بلادونا پی بی
غذاهایی که نبـاید بخـورید
غذاهای سرخ شـده و چرب معمولا برای افراد مبتلا به اسهال خـوب نیسـتند. شمـا همچنین بـاید غذاهای دارای فیبر بـالا مـانند سبـوس و همچنین مـیوه ها و سبزیجاتی که مـی توانند نفخ را افزایش دهند محدود کنید. غذاهایی که بـاید اجتناب کنید عبـارتند از:
شیرین کننده های مصنوعی (که در آدامس، نوشابه های رژیمـی و مواد جایگزین شکر وجـود دارد)
سبزیجات بـا برگ های سبز (مثل کاهو)
لوبیـا
انواع توت ها
کلم بروکلی
کلم
گل کلم
نخـود
قهوه
ذرت
بسـتنی
شیر
نخـودفرنگی
فلفل
چای
آلو
زمـان مراجعه به پزشک
بـا وجـود اینکه اکثر موارد اسهال ها به خـودی خـود از بین مـی روند، امـا اگر شرایط زیر را دارید حتمـا بـاید به پزشک مراجعه کنید:
– اگر اسهال بیش از ۳ روز ادامه پیدا کرد و موجب شـد مقدار زیـادی نمک و آب از بدنتان خارج شـود.
– درد شـدید رکتوم و یـا شکم همراه بـا مدفوع خـونی یـا سیـاه داشتید.
– درجه حرارت بدن بـالاتر از ۳۹ درجه سانتی گراد شـد.
برای نوزادان نیز داشتن شرایط زیر شمـا را مجاب خـواهد کرد که به پزشک مراجعه کنید:
– زمـانی که پوشک نوزاد بیش از ۳ الی ۴ ساعت خشک نمـاند و به صورت مکرر در کمتر از ۳ ساعت نوزاد اجابت مزاج داشته بـاشـد.
– تب بـالای ۳۹ درجه سانتی گراد داشته بـاشـد.
– مدفوع خـونی یـا سیـاه بـاشـد.
– کودک در هنگام گریه کردن اشک نداشته بـاشـد.
– دهان کودک خشک شـده بـاشـد.
– خـواب آلودگی مداوم، تحریک پذیری شـدید، فرو رفتن شکم، گونه ها و زیر چشم وجـود داشته بـاشـد.