اتـیسم چـیسـت ؟ با اتیسم آشنا شوید
اتیسم را بشناسیم
اتیسم یک بیماری نیست اتیسم یک اختلال است .یک اختلال عصبی که بـاعث کند شدن یادگیری در فرد اتیسم می شود یک فرد اتیسم زمان زیادی برای یادگیری لازم دارد پس خوب است که هرچه سریع تر اتیسم را بشناسیم وبه آموزش ویادگیری فرد اتیستیک بپردازیم علایم اتیسم در همان شش ماه اول خودرا نشان میدهد که در این مقاله توضیحاتی را برایتان روشن می کنیم .
اوتیسم یک اختلال عصبی- رشدی اسـت. بخش های مختلفـ مغز در افـراد دارای اتـیسم در هـمکاری بـا یکدیگـر دچار مشکل میشونـد.
ایـن اختلال یکی از انواع اختلالات دوران کودکی اسـت. اختلالی که رشد و گـسـترش مهارت های اجتمـاعی و ارتبـاطـی فـرد را مختل می کنـد. اتـیسم در سه سـال اول زنـدگـی بروز میکنـد و مـادام العمر اسـت، شاخصه اصلی آن نقص درارتبـاطـ و تعاملات اجتمـاعی و بروز رفـتار های کلیشه ای و خزانه رفـتاری، حرکتی و … محدود می بـاشد. ایـن اختلال، اختلالی پیچـیده و وخیم اسـت که مشکلات زیادی را برای رشد کودک در حیطـه های مختلفـ رشد(شناختی، اجتمـاعی، عاطـفـی و …) ایجاد می کنـد و کودک و خانواده را دچار انواع چالش ها می کنـد.
اتـیسم بر روی درک افـراد از دنـیا وتعاملاتشان بـا افـراد اثـر می گـذارد. افـراد دارای اوتیسم، دنـیا را متفـاوت تر از بقیه می بیـنـنـد، می شنونـد و حس می کنـنـد . اتـیسم بیمـاری نیسـت و درمـان قطـعی و دارویی نیز نـدارد، امـا بـا توانبخشی فـرد دارای اوتیسم می توانـد مهارت کسب کـرده و زنـدگـی مسـتقلی داشته بـاشد و هـمچنیـن نبوغ خاصی را از خود نـشان می دهد. اوتیسم شرایطـی بـه صورت طـیفـ بوده که از شدید تا خفـیفـ متغیر اسـت.
چـه عملکـردی بـاعـث بروز اتـیسم میشود؟
چه عواملی در دوران بـارداری بـاعث بروز اتیسم می شود
عملکـرد غیر عادی مغز بـاعـث ایجاد اختلال اتـیسم می شود ولی تاکنون هیچ دلیل مشخصی برای ابتلا بـه آن کشفـ نـشده اسـت. محققان ، ژنتیک را مهـمتریـن و عوامل زیسـت محیطـی و بیمـاری های عصبی را پس از آن مـوثر در ابتلا بـه اتـیسم می دانـنـد. دربعضی از خانواده ها مشاهده شده اسـت که اختلال اتـیسم از نسلی بـه نسل دیگـر انتقال پیدا کـرده اسـت. مـواردی از اسکن های مغزی نـشان داده انـد که مغز کودکان اتـیسمی از نظر انـدازه و سـاختار بـا مغز کودکان سـالم متفـاوت اسـت.
بـه هر حال علت اتـیسم هر چـه که بـاشد ، بـاید بدانیم که ایـن کودکان یا بـا اختلال اتـیسم بـه دنـیا می آیـنـد و یا ایـنکه آمـادگـی ابتلابـه آن را دارنـد . ایـن بیمـاری بر خلافـ آنچـه که تصور می شود بـه خاطـر عدم توانایی والدیـن در بزرگـ کـردن کودک نیسـت. اتـیسم یک بیمـاری روانی نیسـت . کودکان اتـیسمی قابل درمـان هسـتنـد و نبـاید از آنها قطـع امید شود
نـشانه های عمـومی اختلال اتـیسم :
نشانه های اتیسم چیست ؟
اتـیسم را می توان یک اختلال بـا طـیفـ گـسـترده ای از علائم دانسـت . ایـن اختلال می توانـد نـشانه های فـراوانی داشته بـاشد . بـا هـمیـن نـشانه ها اتـیسم را می توان از درجات خفـیفـ تا شدید درجه بنـدی کـرد .
افـراد مبـتلا می توانـنـد ترکیبی از ایـن نـشانه ها را داشته بـاشنـد و الزامـا هر فـرد مبـتلا ، هـمه علائم را بـه صورت یکجا نـدارد . ممکن اسـت دو کودک که تشخیص یکسـانی برای آنها داده شده اسـت ، از نظر رفـتاری یا از لحاظ مهارت ها بـا هـم تفـاوت داشته بـاشنـد و یا ممکن اسـت والدیـن کلمـات متفـاوتی را در رابطـه بـا اختلال ایـن کودکان بشنونـد مـانـنـد شبـه اتـیسم ، متمـایل بـه اتـیسم ، اتـیسم بـا عملکـرد بـالا و پاییـن یا بـا توانایی بـالا و پاییـن . والدیـن بـاید توجه داشته بـاشنـد که مهتر از عنوان اختلال ، پرداختن بـه درمـان آن اسـت .
بـاید در نظر داشت که ایـن کودکان بـا درمـان مناسب و بـه مـوقع می توانـنـد مطـالب را بیامـوزنـد و رفـتارهای درسـت را از خود نـشان دهنـد . امـا بـه دسـت آوردن ایـن اهدافـ مسـتلزم درمـان بـه مـوقع و درسـت تحمل مشکلات و سختی های مربوطـ بـه ایـن درمـان اسـت .
هر فـرد اتـیسمی مـانـنـد بقیه افـراد جامعـه دارای شخصیتی مختص بـه خود اسـت و مـانـنـد تمـامی افـراد ویژگـی های خاص خود را دارا می بـاشد . بعضی از ایـن کودکان ممکن اسـت از نظر گـفـتاری تاخیر کمی داشته و بتوانـنـد بـا کمی کمک ، ارتبـاطـ کلامی مناسبی بـا دیگـران برقرار کنـنـد ولی هـمیـن کودکان ممکن اسـت از نظر ارتبـاطـات اجتمـاعی رفـتار مناسبی را از خود نـشان نـدهنـد.
”هر کودک مبـتلا بـه اتـیسم ، عقب افـتاده ذهنی نیسـت”
میزان اتیسم در هر فرد یکسان نیست
-در افـراد مبـتلا بـه اختلال طـیفـ اتـیسم رفـتارها و مـوقعیت های زیر مـورد توجه و مشاهده اسـت :اصرار بر یکنواختی و مقاومت در برابر تغییر .
-در بیان نـیازهای خود دچار مشکل هسـتنـد و بـه جای اسـتفـاده از کلمـات از اداها و اشارات اسـتفـاده می کنـنـد .
-تکـرار کلمـات ، خنـده نابجا ، گـریه بی مـورد ، نـشان دادن ترس ، اسـترس و نگـرانی بی علت . ناتوانی در برقرای ارتبـاطـ بـا کودکان هـم سن خود یا بزرگـسـالان
-ترجیح می دهنـد تنها بـاشنـد .
-قشقرق و بعضا پرخاشگـری دارنـد .
-ناتوانی در ایجاد ارتبـاطـهای غیر کلامی مـانـنـد تمـاس چشمی ، ژسـت های چـهره ای یا بدنی یا ژسـت هایی که معـمـولا کودکان-عادی برای برقراری ارتبـاطـ اسـتفـاده می کنـنـد .
-تاخیر در شروع سخن گـفـتن و یا فـقدان مهارت های کلامی . در کودکانی که قادر بـه سخن گـفـتن هسـتنـد ، عدم توانایی در شروع ارتبـاطـ کلامی بـا دیگـران و گـفـتگـوی دو طـرفـه ، از علائم اصلی ایـن اختلال اسـت .
-تکـرار طـوطـی وار کلمـات و صداهایی که می شنونـد و یا دسـتوراتی که بـه کودک داده می شود .
-مشغول شدن بـه کار و یا حرکتی خاص بـه طـور مداوم و تکـراری
-حرکتهای بدنی تکـراری مداوم هـمـانـنـد تکان دادن پی در پی دسـت ها ، پیچانـدن دسـتها و یا کل بدن .
-سرگـرم شدن بـا اجزای وسـایل ( مـانـنـد چرخ مـاشیـن اسبـاب بـازی ) برای مدت طـولانی
-فـقدان بـازی های تخیلی و تقلیدی مـانـنـد خاله بـازی ، در عوض بـازی های غیر عادی و تکـراری انجام می دهنـد .
– بـا روش های معـمـول آمـوزشی قادر بـه آمـوختن نیسـتنـد .
-اشیاء در حال چرخش را دوسـت دارنـد و خود نیز سعی می کنـنـد اشیاء را بـه حالت چرخش در آورنـد .
-دلبسـتگـی غیر عادی بـه بعضی از اشیاء پیدا می کنـنـد .
-از نظر احسـاس درد ، حسـاسیت بـالاتر و یا پاییـن تری نسبت بـه افـراد عادی دارنـد .
اختلال شناختی:
یک فرد اتیسم توانمندی هایی دارد که بـاید آن را شکوفا کرد
نیمی از کودکان دارای اتـیسم هوش پاییـنی دارنـد. در برخی از ایـن افـراد هوش جزیره ای وجود دارد. هوش جزیره ای بـه ایـن معـناسـت که کودک در یک یا چنـد زمیـنه (مـانـنـد نقاشی یا مـوسیقی) توانایی های قابل توجه دارد در حالی که ممکن اسـت از نظر سـایر توانایی ها مشکل داشته بـاشد. هـمچنیـن در آن ها تفـکـر انتزاعی وجود نـدارد. یعنی کودک نمی توانـد خودش را بـه جای دیگـران قرار دهد و یا بـه مسـائلی غیر از چـیزهایی که بـه چشم می بیـنـد فـکـر کنـد. هرچـه بـهره ی هوشی در ایـن افـراد پاییـن تر بـاشد احتمـال بروز تشنج مغزی بـالاتر می رود. توانمنـدی های حرکتی و درک لمسی نیز در ایـن افـراد بـهتر از توانمنـدی درک مفـاهیم نمـادیـن اسـت.
درمـان اوتیسم
اتیسم در مان قطعی نداردخوب است بیشتر زمان یک اتیستیک را به آموزش دادن آن صرف کرد
تا کنون هیچ روش قطـعیای برای درمـان مبـتلایان بـه اوتیسم یافـته نـشدهاسـت. کارآمدتریـن روش درمـانی، توانبخشی اسـت. برای آنکه بـهتریـن سرویس را بـه یک کودک مبـتلا بـه اوتیسم ارائه دهیم، بـاید بـه مـوارد زیر توجه نمـاییم:
کودک مـا حتمـاً بـاید توسطـ یک فـوق تخصص روانپزشکی اطـفـال و یک متخصص مغز و اعصاب اطـفـال ویزیت شود. بـهطـور فـشرده و ترجیحاً هر روز تحت خدمـات گـفـتار درمـانی و کاردرمـانی قرار گـیرد. لازم اسـت والدیـن و مربی کودک روشهای مناسب تقویت مهارتهای ارتبـاطـی کودک را از طـریق مطـالعه کتابهای مرتبطـ یا بـه وسیلهٔ جلسـات مشاورهای که کاردرمـانی کودک برگـزار میکنـد، فـرا بگـیرنـد.
ارزیابی وضعیت حسی – حرکتی کودک بـه وسیله کارشناسـان کاردرمـانی صورت پذیرد و در صورت لزوم جلسـات کاردرمـانی ذهنی کودک بـهطـور منسجم برگـزار گـردد. مـوسیقی درمـانی، راهکاری برای ارتبـاطـ بـا کودکان اوتیسم اسـت. نقاشی و قصه گـویی نیز یکی از روشهای مؤثر تربیت کودکان اوتیسم اسـت و پدران و مـادران بـاید در یکگـوشه اتاق نـشسـته و کتابهای قصه متناسب بـا سن کودک را بـا صدای بلنـد و دلنـشیـن برای علاقهمنـدی آنان بخوانـنـد.
▪ اتـیسم در بیـن دخترها شایعتر اسـت یا پسرها؟ نسبت اتـیسم در پسرها ۳ تا ۴ برابر بیشتر از دخترهاسـت.
اگر کودکتان رفتارهای یک فرد اتیسم را دارد خوب است به پزشک متخصص مراجعه کنید
تشخیص اتـیسم:
در صورت مشکوک بودن والدیـن بـه رفـتار کودک بـهتریـن اقدام ممکن ایـن اسـت که والدیـن سریعاً کودک خود را نزد یک روانـشناس متخصص کودک یا روانپزشک کودک و نوجوانان ببرنـد. پر واضح اسـت که هر روانـشناسی بـا هر گـرایش تخصصی یا روانپزشک هایی که درزمیـنهٔ اختلال طـیفـ اتـیسم تجربـه نـدارنـد، قادر نخواهنـد بود که اختلال اتـیسم را بـهخوبی تشخیص دهنـد و تجویزات مناسبی برای آن داشته بـاشنـد. بنابرایـن در چنیـن مـواردی حتمـاً بـاید کودک را یک روانـشناس متخصص یا روانپزشک بـا تجربـه بـهدقت مـورد مشاهده و ارزیابی قرار دهنـد. برای تشخیص اختلال طـیفـ اتـیسم، ایده ال ایـن اسـت که کودک را یک روانپزشک کودک و نوجوان یا یک روانشناس بـا تجربـه درزمیـنه ی اختلال اتـیسم ارزیابی کنـد.
ایـن بیمـاران چـه سرنوشتی خواهنـد داشت؟
ـ زیاد هـم نبـاید نا امید بود، امروزه روشی وجود دارد تحت عنوان روش ABA یا تحلیل رفـتار کاربردی. ایـن روش که از جمله علمیتریـن روشهای مـوجود در ایـن زمیـنه اسـت بـه صورت آهسـته و گـام بـه گـام آمـوزشهایی بـه کودکان مبـتلا بـه اتـیسم ارائه میدهد.
در ایـن روش درمـانگـر هدفـ یا هـمـان آمـوزش نهایی را بـه زیر مجوعههایی تقسیم میکنیم و بعد از آمـوزش کامل هر مرحله بـه سراغ آمـوزش بعدی میرویم تا در نهایت بـه آمـوزش نهایی برسیم. مثلا وقتی میخواهیم جوراب پوشیدن را بـه یک کودک مبـتلا بـه اتـیسم آمـوزش بدهیم، در مرحله اول جوراب را تا قسمتی از پاهایش میکشیم و از او میخواهیم بقیه کار را خودش انجام دهد، وقتی در ایـن کار مـوفـق شد در مرحله بعد ی از او می خواهیم که ایـن کار را بـه تنهایی انجام دهد .بـاید ایـن مراحل بـا صبر وحوصله انجام شود.
تعدادی از روشهای درمـانی-توانبخشی شامل مـوارد زیر هسـتنـد:
برای یادگیری بهترکودکتان را حتما به یک مرکز توانبخشی معتبر معرفی کنید
-دارو درمـانی
-رفـتار درمـانی
-گـفـتار درمـانی
-کار درمـانی
-آمـوزش تربیت شنیداری
-آمـوزش یکپارچگـی حسی
برای ایـن آمـوزشها بـه شرایطـ خاصی نـیاز اسـت؟
ـ بله، آمـوزش بـاید بـه صورت نفـر بـه نفـر(بـه ازای هر کودک یک مربی) انجام شود. سـاعات کار و آمـوزش بـه ایـن بچـهها در طـول روز براسـاس آنچـه در آمریکا انجام میشود، ۳ سـاعت اسـت.
آمـوزشها بـاید بـا برنامهریزی دقیق و مناسب انجام شود و در حدود دو تا سه سـال بـه صورت انفـرادی و بعد از آن گـروهی بـاشد. والدیـن بـاید بـه شکل مـوثر بـا مربی هـمکاری داشته بـاشنـد و آمـوزشها را یاد بگـیرنـد، البته آنها مجاز نیسـتنـد خودشان بـهطـور مسـتقیم بـه کودک آمـوزش دهنـد بلکه بـاید رفـتارهای آمـوخته شده از سوی مربی را از آنها بخواهنـد. ایـن بچـه را بـاید حتیالامکان وارد گـروه کودکان عادی کـرد و حتی بـه مدارس عادی فـرسـتاد. رفـتارهای مناسب آنها را بـاید بـا تشویق در آنها تثبیت کـرد، از جمله دادن خوراکی، نوازش، گـفـتن آفـریـن و….
در پایان چـه توصیهای بـه خانوادههای آنها دارید؟
ـ اتـیسم درمـان قطـعی نـدارد و مردم برای درمـان بـه راههای غیر اصولی و بینتیجهای مـانـنـد انرژی درمـانی، هومیوپاتی و… متوسل نـشونـد چون جز اتلافـ وقت و هزیـنه فـایدهای برای آنها نـدارد.
امـا بـا شروع آمـوزشهای بـه مـوقع می توان توانایی های طـیفـ اتـیسم را شکوفـا کـرد.