گـیــاه خــردل چیست؟
خــردل هم خانواده گل کلم بوده و تا کنون بیش از ۱۷ گونه آن در جهان شناسایی شده است. از تخم و بــرگ این گـیــاه به عنوان ادویه و چاشنی در تهیه غذاها استفاده می شود. همچنین بــرگ، تخم، ریشه و گل خــردل نیز در طب سنتی بــرای درمــان بــرخی بیماریها کاربــرد دارد. این گـیــاه بیشتر در جنوب اروپا، آفریقای شمالی و آسیا یافت میشود و در ایران نیز در مناطقی مانند مسجد سلیمان رویش دارد. بــرگهای گـیــاه خـردل مانند بــرگ ترب بوده و گلهای آن زرد رنگ و تقریبا به طول دو تا پنج سانتیمتر است که دانــهها در قسمت پایین آن قرار دارند.
خــردل به دو شکل میباشد؛ خــردل سفید و خــردل سیاه. خــردل سیاه به شکل دانــه و خــردل سفید به شکل آرد استفاده میشود. دانــههای خــردل را میتوانید در آب خیسانده، همراه آبلیمو یا سس روی سالاد یا غذایتان بــریزید و از مزایای سلامتی و فواید تغذیهای و درمــانی آن بهرهمند شوید. در ادامه با خواص خــردل و مضرات آن بیشتر آشنا شوید.
خواص خــردل بــرای سلامتی
اجزای فِنولی و سایر مواد مغذی ارزشمند در بخشهای مختلف گـیــاه خــردل مانند دانــه، بــرگ و روغن خــردل فواید بسیاری بــرای بدن دارند. در زیر به بــررسی خواص خــردل و فواید درمــانی آن بــرای بدن میپردازیم.
پیشگیری از سرطان
پیشگیری از سرطان یکی از خواص خــردل است. دانــههای گـیــاه خــردل دارای مقادیر زیادی از فیتونوترینتهایی بهنام «گلوکوزینولات» هستند. گلوکوزینولاتها در پیشگیری از سرطانهایی مانند سرطان مثانه، سرطان روده بزرگ و سرطان دهانه رحم مؤثرند. گلوکوزینولاتها به کـمــک آنزیم «میروسیناز» موجود در خــردل تجزیه و به «ایزوتیوسیانات» تبدیل میشود. مطالعات زیادی از خواص ضــدسرطانیِ ایزوتیوسیاناتها حکایت دارند. این ترکیبات از رشد سلولهای سرطانی جلوگیری میکند و مانع تشکیل تومورهای بدخیم میشوند. خواص ضــد سرطانیِ دانــهی خــردل موجب افزایش سطح گلوتاتیون میشود و بدون تأثیر بــر سلولهای عادی، به «آپوپتوز» کـمــک میکند. آپوپتوز مرگ بــرنامه ریزی شدهی سلولهاست که انجام نشدن آن میتواند موجب بــروز سرطان شود.
درمــان سرفه با خــردل
خــردل با عفونتهای مجرای تنفسی مقابله میکند. اگر سرفه میکنید خــردل را دریابید. بدین منظور یک پیمانه پودر خــردل سیاه را با دو پیمانه آرد گندم و مقداری آب مخلوط کنید و هم بزنید تا به صورت خمیر در بیاید. خمیر را روی یک حوله پخش کنید و حوله را تا کنید. روی گلو و سینهتان وازلین بزنید و سپس مرهم را روی آن قرار دهید. این مرهم باید حداکثر ۱۵ دقیقه روی پوستتان باشد و بیش از این مدت امکان دارد .
خــردل ضــد یبوست است
بــرگهای خــردل سرشار از ویتامین C است و در کشور چین آنها را به عنوان تقویت کننده و بــرای تصفیهی خون به غذا اضافه میکنند.روش استفاده: خــردل سفید را به غذاهایتان اضافه کنید زیرا بــرای مقابله با یبوست مفید است. زمانی که بی اشتها میشوید و یا احساس سنگینی میکنید جوشاندهی خــردل میتواند کـمــکتان کند
خــردل بــرای درمــان سرماخوردگی
اگر بینیتان گرفته است سراغ خــردل بــروید. خــردل حاوی ترکیباتی مثل «میروزین» و «سینیگرین» است که خلطها را روان و دفع آنها را آسانتر میکند.روش مصرف: دو قاشق غذاخوری دانــهی خــردل را له کرده و با یک فنجان آرد گندم مخلوط و کمی آب اضافه کنید. مقداری وازلین به سینهی خود بمالید و روی آن یک لایه ترکیب خــردل و آرد پخش کنید. اجازه دهید این مرهم به مدت حداکثر ۱۵ دقیقه روی سینهتان بماند. توجه داشته باشید اگر این مرهم بیش از این مدت روی پوستتان بماند امکان دارد پوستتان دچار سوختگی شود. توصیه میکنیم بعد از استفاده از خــردل دستهایتان را با دقت بشوید.
درمــان پسوریازیس
پسوریازیس نوعی اختلال خودایمنیِ التهابیِ مزمنِ پوست است. دانــهی خــردل در درمــان این بیماری مؤثر است. مطالعات نیز از تأثیر خــردل در درمــان التهابات و ضایعات ناشی از پسوریازیس حکایت دارند. بــراساس مطالعهای دانــهی خــردل با افزایش فعالیت آنزیمهای مفیدی مانند سوپراکسید دیسموتاز، گلوتاتیون پراکسیداز و کاتالاز میتواند در محافظت بدن از این بیماری و درمــان آن مؤثر باشد.
درمــان ریزش مو
با استفاده از روغن خــردل و ماساژ دادن سر بهوسیلهی آن از ریزش مو جلوگیری میکند.
هضم بهتر و افزایش اشتها
جوشاندهی این گـیــاه به افزایش ترشحات معده کـمــک میکند و همچنین با مصرف این گـیــاه باعث افزایش سرعت متابولیسم بدن شده و اشتها را افزایش میدهد.
کـمــک به بهبود سردرد
میتوانید روغن خــردل را با مقداری غسل مخلوط کرده و بــر پیشانی خود بمالید.
کـمــک به بهبود درماتیت تماسی
درماتیت تماسی نوعی التهاب پوست است. دانــهی خــردل در درمــان درماتیت تماسی مؤثر است. بــراساس پژوهشها مصرف دانــهی خــردل با کـمــک به ترمیم بافتها و کاهش ورم گوش موجب بهبود علائم ناشی از درماتیت تماسی میشود.
کـمــک به سلامت قلب
روغن خــردل یکی از بهترین روغنها بــرای کـمــک به سلامت قلب است. مطالعات انجامشده بــرای ارزیابی اثرات آن روی بیماران مستعد حملات قلبی، نتایج مثبتی را در کاهش آریتمی قلب، هایپرتروفی بطنی و دردهای قفسهی سینه نشان داد. بهنظر میرسد اسیدهای چرب امگا ۳ در کنار سایر اجزای مفید موجود در روغن خــردل، مسئول تأثیر آن بــر سلامت قلب هستند.
خــردل کمردرد و روماتیسم را تسکین میدهد
زمانی که کمردرد دارید یا از دردهای روماتیسمی رنج میبــرید، خــردل یک مسکن و گرم کنندهی خوب مفاصل است.روش استفاده: روی یک قاشق چایخوری خــردل آسیاب شده یک فنجان آب جوش بــریزید و اجازه دهید به مدت ۵ دقیقه دم بکشد. یک دستمال را به این دم کرده آغشته کرده و به مدت ۱۰ دقیقه روی نقاط دردناک قرار دهید. یا این که یک پیمانهی کوچک پودر خــردل را با دو پیمانه آرد گندم و مقداری آب مخلوط کنید تا به صورت یک خمیر درآید. مرهم را روی یک حوله یا پارچه پخش و آن را لوله کنید.
اول روی پوستتان وازلین بمالید و سپس مرهم را روی آن بگذارید. نباید مرهم خــردل زیاد روی پوست بماند زیرا ممکن است پوستتان را دچار التهاب بکند. توجه داشته باشید این مرهم بــرای افرادی که از واریس رنج میبــرند مورد منع استفاده دارد.بــرگهای خــردل سرشار از ویتامین C است و در کشور چین آنها را به عنوان تقویت کننده و بــرای تصفیهی خون به غذا اضافه میکنند.
دفع خلط با خــردل
اگر بینیتان گرفته است سراغ خــردل بــروید. خــردل حاوی ترکیباتی مثل «میروزین» و «سینیگرین» است که خلطها را روان و دفع آنها را آسانتر میکند. دو قاشق غذاخوری دانــهی خــردل را له کرده و با یک فنجان آرد گندم مخلوط و کمی آب اضافه کنید. مقداری وازلین به سینهی خود بمالید و روی آن یک لایه ترکیب خــردل و آرد پخش کنید. اجازه دهید این مرهم به مدت حداکثر ۱۵ دقیقه روی سینهتان بماند. توجه داشته باشید اگر این مرهم بیش از این مدت روی پوستتان بماند امکان دارد پوستتان دچار سوختگی شود. توصیه میکنیم بعد از استفاده از خــردل دستهایتان را با دقت بشوید.
خواص خــردل بــرای درمــان آبــریزش بینی
آخــرین مورد از خواص خــردل، درمــان آبــریزش بینی است. داروهای بسیاری بــرای درمــان آبــریزش بینی وجود دارد، اما اغلب آن ها عوارض جانبی از جمله خواب آلودگی را دارا می باشند. این در حالی است که درمــان های خانگی وجود دارند که آبــریزش بینی را درمــان می کنند و هیچ گونه عوارض جانبی ندارند. روغن خــردل یکی از مواد موثر است که دارای خاصیت آنتی بیوتیکی، ضــد ویروسی و آنتی هیستامینی می باشد که می تواند آبــریزش بینی را که به هر دلیل ایجاد شده باشد، رفع کند. بدین منظور مقداری روغن خــردل را کمی حرارت داده تا گرم شود. سپس با استفاده از قطره چکان، چند قطره از این روغن را داخل هر یک از سوراخ های بینی ریخته تا مخاط مجاری بینی را تمیز کند. این کار را دو تا ۳ بار در روز تکرار کنید.
مضرات خــردل ( موارد منع مصرف و توصیه های پزشکی)
– بــرگ خــردل سبز اگر قبل از گل دادن گـیــاه بــرداشت شود، تقریبا فاقد ماده سمی ایزوتیوسیانات میباشد و لی چنانچه بــرداشت بــرگها به موقع انجام نگیرد، بایستی از زیاده روی در مصرف این نوع خــردل خودداری نمود.
– مقدار ماده اگزالات موجود در بــرگهای گـیــاه خــردل نسبتا بالا است، از این رو مصرف آن بــرای افراد دارای سابقه سنگ کلیه و سنگ کیسه صفرا بایستی با احتیاط همراه باشد.
– خــردل حاوی مواد گواترزا بوده، لذا افراد مستعد بایستی از زیاده روی در مصرف آن خودداری کنند مگر اینکه میزان ید کافی از سایر منابع غذایی دریافت نمایند.
– به طورکلی لازم به ذکر است با وجود فراوان بودن خواص خــردل، مصرف آن بــرای کودکان زیر ۶ سال، زنان باردار و شیرده، بیماران دارای ناراحتیهای گوارشی و یا التهاب کلیوی توصیه نمی شود.