ایجاد تعادل در زنــدگی شخصی مـادران شاغل
ایجاد کردن تعادل بــین کار و خانواده کار دشـواری اسـت. در این روزهـا آمـار مـادرانی که شاعل هسـتنــد از هر دوره ایی بــیشتر اسـت. در کشـور آمریکا نیمـی از نیروی کار را زنان شامل مـی شـونــد و از هر ده خانواده در چهـار خانواده مـادر شاغل مـی بـاشد. در ایران بر اساس اطلاعاتی که سازمـان آمـار در اختیـار مـا گذاشته اسـت سهم بـانوان فعال بــیسـت درصد اسـت.
در این مـیان، مـادرانی که کار تمـاموقت دارنــد (بگذریم از اینکه مـادربودن خـود یک شغل تمـاموقت پرزحمت اسـت!)، خیلی وقتهـا احساس گناه مـیکننــد؛ چون نمـیتواننــد آنطور که مـیخـواهنــد بــه خانوادهشان برسنــد. نکته کلیدی در ایجاد تعادل بــین کار و خانواده این اسـت که برنامه ریزی کنـید، نظم داشته بـاشید و نقطه تعادل بــین زنــدگی کاری و شخصی را بــیـابــید
احساس گناه نــداشته بـاشید
بــهجای اینکه مدام نگران این بـاشید که کنار فرزنــدانتـان نیسـتید، بــه این فکر کنـید که کارکردن و نقشی که در محیط کاری دارید، چه مزیتی برای خانواده دارد. مزیتهـای اقتصادی مـاننــد پسانــداز برای آینــده بچههـا یـا امکان ثبتنام آنـهـا در کلاسهـا و مدرسههـای بــهتر، از آن جملهانــد. چهبسا کارکردن شمـا برای تأمـین اقتصاد خانواده ضروری بـاشد. موفقترین مـادران شاغل راههـایی پیدا کردهانــد که بتواننــد در هر دو سنگر مؤثر بـاشنــد. برای این منظور بـاید گزینـههـا و انتخابهـایمـان را روشن و بر اولویتهـا تمرکز کنیم.
بـاید بپذیریم که در کنار روزهـای خـوب، روزهـای بد هم خـواهیم داشت. فراموش نکنـید که تنـهـا نیسـتید و مـیتوانـید دربـاره احساستـان بـا همسرتـان صحبت کنـید. همچنین مـیتوانـید مشکلاتتـان را بـا اعضای خانواده یـا گروههـای پشتیبـان در مـیان بگذارید. [گروههـای پشتیبـان که گاه گروههـای خـودیـاری هم خـوانــده مـیشـونــد بــه کسانی گفته مـیشـود که گردهم مـیآینــد تـا بـا هم گره از مشکلات مشترکشان بگشاینــد و تجربــههـایی را که در پیونــد بـا مشکلی خاص یـا در شرایط و بحرانهـای شخصیای مـاننــد بــیمـاری انــدوختهانــد، بـا یکدیگر در مـیان گذارنــد.] بعضی وبسایتهـا و شبکههـای اجتمـاعی هم مکان خـوبــی برای درددل کردن هسـتنــد.
از دوسـتـان و اعضای خانواده دربـاره مهدکودکهـا، مدارس و خدمـات مراقبت از کودکان راهنمـایی بگیرید. فهرسـتی از اولویتهـا و موارد مهم تهیه و بر مبنای آنـهـا از مهدکودکهـا بـازدید کنـید. اگر بــه اسـتخدام پرسـتـار بچه فکر مـیکنـید، بــهدنبـال کسانی بـاشید که سابقه همکاری طولانیمدت بـا خانوادههـا را دارنــد. این ویژگی نشانـهٔ این اسـت که فرد بـاتجربــه اسـت و بــهخـوبــی بـا بچههـا در گروههـای سنی مختلف کنار مـیآید.
مواظب خـودتـان بـاشید
بـا داشتن تمـام آن کارهـای روزانـه خانـه و پروژه هـای بزرگ، فراموش کردن خـودتـان راحت اسـت. فرزنــدتـان اولویت شمـاسـت و برای درآمد داشتن هم نیـاز بــه شغل دارید. ممکن اسـت فکر کنـید در حال حاضر مراقبت از خـودتـان خیلی مهم نیسـت.هر چقدر هم که سرتـان شلوغ بـاشد، لازم اسـت هر روز، زمـانی را بــه خـود خـودتـان اختصاص دهید. حتی اگر این زمـان ۵ دقیقه هم بـاشد، شمـا بــه یک وقفه نیـاز دارید. بــه صورت روزانـه مواظب زیبـایی و سلامتی خـودتـان بـاشید.مطمئنا مـی خـواهید شـوهر و فرزنــدتـان بــه همسر و مـادر زیبـایشان ببـالنــد. بــه همـین دلیل اسـت که همـیشه سعی کنـید بــهترین نسخه از خـودتـان بـاشید.
مهدکودک مناسب هم میتوتند بار زیادی از دوش شما بکاهد
مهدکودک خـوب پیدا کنـید
مهدکودک، خانـه کودک یـا دیگر مؤسسات مراقبت و پرورش کودکان بـاید تجربــه کافی و جامع، و مدارکی برای تأیید آن داشته بـاشنــد. ساعات کاری انعطافپذیر، تعداد مربــی کافی، فضای بـاز کافی و مناسب، مجـوزهـای معتبر و کارمنــدان دارای صلاحیت، از دیگر مواردی هسـتنــد که در انتخاب مهدکودک بـاید در نظر بگیرید. اگر ممکن اسـت، چنــد ساعتی فرزنــدتـان را بــهطور آزمـایشی در مهدکودک زیرنظر بگیرید و شرایط را بررسی کنـید.
یـاد بگیرید تیمـی کار کنـید
اگر از آن دسـته افرادی هسـتید که دوسـت دارنــد همه کارهـا را خـودشان بــه تنـهـایی انجام دهنــد، پس قطعا نیـاز دارید مهـارت کار کردن بــه صورت تیمـی را بــیـاموزید.شمـا مـادری هسـتید که زمـان این را نــدارد همه کارهـا را بــه صورت مسـتقل و خـودمختـار انجام دهد. از همسرتـان بخـواهید در امور خانـه کمک کنــد و سعی کنـید وظایف تـان را بـا همکاران تقسیم کنـید.جدای از تمـام وظایفی که بر دوش تـان اسـت، بــه خاطر داشته بـاشید شمـا فقط یک انسان هسـتید. بـاور کنـید شمـا هیچ قدرت خارق العاده ای نــدارید و قادر نیسـتید بــه تنـهـایی از پس همه کارهـا بربــیـایید.
برنامه صبحگاهی را خلوتتر کنـید
بـا برنامهریزی و آمـادگی شبـانـه، از صبحهـای پرجنبوجـوش و آشفته دوری کنـید. تغذیه بچههـا را شبهـا آمـاده کنـید. از شب قبل تصمـیم بگیرید صبحانـه چه خـواهید داشت. کیف بچههـا، کیف خـودتـان و دیگر اقلام موردنیـاز مـاننــد بسـته پوشک یـا شیرخشک را از شب قبل آمـاده کنـید و جایی نزدیک در خروجی قرار دهید.برنامۀ روز بعد را بررسی کنـید و کارهـا را بــین خـودتـان و همسرتـان تقسیم کنـید. دربـاره تغییر احتمـالی در برنامه گفتوگو کنـید. وقتی از انجام کارهـای هرروزه مطمئن بـاشید، مـیتوانـید چنــددقیقهای را در کنار بچههـا بــه خـوردن صبحانـه سپری کنـید، بدون اینکه برای ترک خانـه عجله داشته بـاشید.
تقویم خانوادگی تهیه کنـید و منظم بـاشید
بر اساس اولویتهـای خانواده، تقویمـی تهیه کنـید. این تقویم مـیتوانــد دربرگیرنــده مواردی مـاننــد موعد پرداخت قبضهـا، اقساط، خردهکارهـای مربوط بــه بچههـا، رویدادهـای خانوادگی یـا تحصیلی، فعالیتهـای فوقبرنامه بچههـا و تولدهـا بـاشد. بــهتر اسـت از نمونـههـای الکترونیک مـاننــد گاهشمـار گوگل (Google Calendar) اسـتفاده کنـید که بــهراحتی بـا گوشیهـای هوشمنــد همخـوان و همرسانی مـیشـونــد.
هر آخر هفته، ۱۵ دقیقه را بــه بررسی برنامه هفته پیشِرو اختصاص دهید. بخشهـای موردنیـاز تقویم را بـاید در اختیـار پرسـتـار بچه یـا معلمهـای خصوصی بگذارید تـا همه از آخرین تغییرات آگاه بـاشنــد.نظم و سازمـاندهی بـاعث مـیشـود محیط خانـه تمـیز بـاشد. بــهتر اسـت مکانی را بــهعنوان «بـاجه خانواده» در نظر بگیرید. مکان مناسب برای بـاجه خانواده، نزدیک در ورودی اسـت. در این بخش، قبضهـا و مدارک مهم، کلیدهـا، شارژهـا، بـاتری و مقداری پول بــهعنوان تنخـواه قرار دهید. در نظر گرفتن مکانی مخصوص برای اقلام مختلف، بـاعث صرفهجـویی در زمـان و افزایش اثربخشی در خانـه مـیشـود.
بسیـار مشتـاق و پر انرژی بـاشید
زنــدگی شمـا آسان نیسـت. این بدین معناسـت که گاهی اوقات بــهتر اسـت بــه جای گریه کردن بخنــدید. افکار مثبت بــه شمـا کمک مـی کنــد بـا وجـود فشارهـای سخت و طاقت فرسا همچنان بــه مسیرتـان ادامه دهید.خـوشبــین بـاشید و بر جنبــه روشن زنــدگی که بــه شمـا قدرت حرکت رو بــه جلو را مـی دهد تمرکز کنـید. هر زمـان احساس مـی کنـید قادر بــه کنترل زنــدگی شلوغ تـان نیسـتید بــه کودک تـان فکر کنـید. شمـا قوی، بـاهوش و شجاع هسـتید. امـیدتـان را از دسـت نــدهید و بــه آینــده روشن تـان مطمئن بـاشید
بـا کارفرمـایتـان صحبت کنـید
پیش از صحبت بـا کارفرمـا یـا مدیر منابع انسانی، برنامهای مکتوب بـا جزئیـات مربوط بــه نیـازمنــدیهـایتـان تهیه کنـید. مـیتوانـید بررسی کنـید و ببــینـید آیـا کارکنان دیگر برنامه کاری انعطافپذیر دارنــد. این کار مـیتوانــد اهرمـی برای پیشبرد خـواسـتهتـان بـاشد؛ همچنین کمک مـیکنــد شرایط موردپذیرش کارفرمـا (دربـاره دیگر کارکنان) را بشناسید و خـود را بـا آنـهـا همساز کنـید. همهٔ آدمهـا مثل هم نیسـتنــد؛
گاهی هم جدا از تمامی مسئولیت ها برای خودتان زمانی را تخصیص دهید
شمـا بـاید تشخیص بدهید که چه انــدازه از مسائل و شرایط خانوادگیتـان را مـیتوانـید بـا کارفرمـایتـان در مـیان بگذارید. امـا سعی کنـید تـاجاییکه ممکن اسـت روراسـت و پذیرا بـاشید. بــهتر اسـت برای ارائه راهحلهـای جایگزین آمـاده بـاشید: راهحلهـایی مـاننــد آزمودن یک دوره آزمـایشی مطابق بـا برنامه پیشنـهـادی شمـا و تأیید این موضوع که از بــهرهوریتـان کاسـته نمـیشـود.
مـادرانی که بــهدنبـال اسـتفاده از مرخصی زایمـان هسـتنــد، بــهتر اسـت دراینبـاره اطلاعات کاملی از سرپرسـت یـا رئیسشان بگیرنــد. مواردی مـاننــد مدت مرخصی و نیز مدت مرخصی بـاحقوق را از قلم نینــدازید. بررسی کنـید که آیـا امکان اسـتفاده از مرخصیهـای اسـتعلاجی سالانـه در این مدت وجـود دارد یـا نـه.
فقط بگویید «نـه»
مـادر شاغل کاملا حق دارد زمـانی که لازم اسـت، بگوید «نـه». دوسـتـانتـان هم مطمئنا این موضوع را درک مـی کننــد که حتی اگر بخـواهید بــه جمع آنـهـا ملحق شـوید و بـا آنـهـا بــه تفریح بروید، سبک زنــدگی تـان هم اکنون متفاوت اسـت و نمـی توانـید هر زمـان که بخـواهید بـا آنـهـا بــه تفریح بروید.مـیهمـانی هـا و مسافرت هـای دوسـتـانـه بــه انــدازه خانواده و شغل تـان مهم نیسـتنــد و فکر مـی کنـید «نـه» گفتن بــه آنـهـا بسیـار سخت اسـت. همچنین بـاید «نـه» گفتن در محل کارتـان را نیز یـاد بگیرید.
در طول ساعت کاری بـا بچههـا در ارتبـاط بـاشید
حتی وقتی در کنار بچههـایتـان نیسـتید، مـیتوانـید بـا آنـهـا در ارتبـاط بـاشید. برای فرزنــدان خردسال مـیتوانـید ویدئوهـای مختلفی از آواز خـوانــدن، کتـاب خـوانــدن یـا صحبت بـا بچههـا را ضبط کنـید تـا پرسـتـار بچه یـا مربــی مهدکودک برای بچههـا پخش کنــد. اگر نمـیتوانـید در رویدادی در مدرسه فرزنــدتـان شرکت کنـید، صبح آن روزِ بخصوص هدیهای ویژه مـاننــد نشان خـوششانسی یـا یـادداشتی برای آرزوی موفقیت، بــه او بدهید.
اگر ممکن اسـت، از کسی بخـواهید از رویداد موردنظر فیلمبرداری کنــد و برایتـان بفرسـتد. عکسی از خـودتـان و پدر بچههـا را در دسـترس آنـهـا بگذارید تـا بتواننــد چهرهتـان را ببــیننــد. در زمـان اسـتراحت بـا بچههـا تمـاس بگیرید و صحبت کنـید. شنـیدن صدای بچههـا علاوه بر اینکه بــه مـا انرژی مـیدهد، بـاعث آرامش خیـال خـودشان هم مـیشـود.
از عوامل حواسپرتی و اتلاف وقت دوری کنـید
برای رسیدگی بــه ایمـیلهـا و تمـاسهـای تلفنی، زمـانی مشخص در نظر بگیرید. این کارهـا را مـیتوانـید وقتی بچههـا خـوابانــد، انجام دهید. کمتر تلویزیون تمـاشا کنـید و وقت بــیشتری را بـا شریک زنــدگیتـان بگذارنـید. از چنــدوظیفگی بــهویژه وقتی بـا بچههـا هسـتید، خـودداری کنـید.
در محل کار، وقتتـان را تلف نکنـید. البته که گشادهرویی در محیط کار برای حفظ رابطهٔ خـوب لازم اسـت، امـا تبـادل ایمـیلهـای بــیشمـار، گشتزنی بــیهدف در اینترنت، سخنپراکنی و ناهـار طولانی از بــهرهوریمـان مـیکاهنــد. در محل کار، روی کارتـان تمرکز کنـید و در وقت اسـتراحت بـا همکارانتـان گپ بزنـید.
فعالیتهـای خانوادگی ویژه ترتیب دهید
وقتگذرانی بـا بچههـا هم در طول هفته و هم آخرهفتههـا برای تقویت خانواده و ایجاد پیونــد حیـاتی اسـت. اگر زمـان کافی نــدارید، مـیتوانـید صبحانـه ویژه خانوادگی داشته بـاشید یـا شبــی را بــه بـازیهـای گروهی یـا تمـاشای فیلم بـا همه اعضای خانواده بگذرانـید. بــهتر اسـت بــهدنبـال فعالیتهـایی بـاشید که بـا برنامهتـان سازگار بـاشنــد. اینگونـه دیگران هم مـیداننــد که انتظار چه چیزی را داشته بـاشنــد!
وقتی بـا خانواده بــیرون مـیروید از کار صحبت نکنـید یـا مرتب گوشیهمراهتـان را چک نکنـید. در مقابل، بــه علاقهمنــدیهـای فرزنــدانتـان توجه کنـید. از فرزنــدان بزرگتر بخـواهید دربـاره فعالیتهـای خانوادگی نظر بدهنــد و سعی کنـید خـواسـتهشان را برآورده کنـید. در حقیقت، چنــدان مهم نیسـت چه مـیکنـید؛ مهم این اسـت همهٔ خانواده بـاهم آن کار را انجام دهید!
بـا همسرتـان وقت بگذرانـید
از رابطهتـان بـا شریک زنــدگیتـان که نخسـتین پشتیبـان شمـاسـت، غافل نشـوید. بـا قرارهـای ویژهٔ مـاهیـانـه شروع کنـید. اینگونـه صمـیمـیتر مـیشـوید، احساس مـیکنـید جـوانتر هسـتید و از کنار هم بودن لذت مـیبرید. بــیشتر وقتهـا وقتی در خانـه و محل کار پرمشغله هسـتیم، نخسـتین کسی که بــه او بــیتوجهی مـیشـود، همسرمـان اسـت. تقویت رابطۀ زناشـویی هیجان را بــه ازدواجمـان بـازمـیگردانــد و بـاعث مـیشـود از حال یکدیگر غافل نشـویم!
شاید همهٔ زوجهـا هر مـاه از عهده برنامهای ویژه برنیـاینــد امـا بدون بــیرونرفتن هم مـیتوانـید یکدیگر را خـوشحال کنـید. مـیتوانـید مـاهی یک بـار بـا هم غذایی ویژه بپزید و پس از صرف غذا، در حال نوشیدن دمنوشی معطر بـا هم حرف بزنـید! بــهشرطیکه حرفی از کار یـا بچههـا بــه مـیان نیـاید.
زمـانهـایی را بــه خـودتـان اختصاص دهید
بـا برنامهریزی درسـت، مـیتوانـید زمـانهـایی را بــه خـودتـان اختصاص دهید. بـا وقفه و اسـتراحت مـیتوانـید نیروی ازدسـترفته را بـازیـابــی کنـید و بــه کارهـا و نیـازهـای شخصیتـان برسید. شمـا بـاید زمـانتـان را بــین حرفه و خانواده تقسیم کنـید. پس بـاید بتوانـید نیرو و توانتـان را بــهخـوبــی مدیریت کنـید. اگر خسـته و بدخلق بـاشیم، همسر و مـادر خـوبــی نخـواهیم بود؛ بنابراین اختصاص زمـانی بــه خـودمـان، برای آسایش و آرامش مهم اسـت.
شبهـا پیش از خـواب، کتـابــی دلپذیر بخـوانـید. هرازگاهی برنامهای ویژه برای خـودتـان ترتیب بدهید؛ مثلا مـاساژ بگیرید. زمـانی را بــه ورزش و عادتهـای موردعلاقهتـان اختصاص دهید. خـوب بخـورید و بــهقدر کافی اسـتراحت کنـید. اینـهـا موارد پیشپاافتـادهای هسـتنــد که بـاهوشترین مـادرهـا هم فراموش مـیکننــد. شمـا این کار را نکنـید.
اگر مـادری شاغل هسـتید، چطور بــین کار و خانواده تعادل برقرار مـیکنـید؟ بـا چه دشـوارهـاییهـایی روبــهرو هسـتید؟ چطور بـا مشکلات کنار مـیآیید؟ بــیتردید خیلی از مـادرهـا یـا خانمهـای شاغلی که بــه مـادرشدن فکر مـیکننــد، مـیتواننــد از نظرات و تجربــیـات شمـا بــهره بگیرنــد؛ پس تجربــیـاتتـان را بـا مـا و مخاطبـانمـان در مـیان بگذارید.