پرورش خـلاقیت، روش های پایدار پرورش خلاقیت
بسیـاری در این انــدیشه هسـتنــد کـه خـلاقیت خصوصیت ذاتی اسـت و افراد دارای این ویژگی با این خصوصیت متولد می شونــد. امـا مدت هـاسـت کـه ثابت شده اسـت کـه این اسـتعداد هـا در انسان عمومیت دارد و بـه صورت اکتسابی می باشد. و می توان و با ایجاد طرز فکر هـای جدید و خودداری از برخی عادات و بـه کار بردن بعضی از اصول و تکنیکـهـا خـلاقیت را گسـترش و پرورش داد. در این مقاله با روش های پایدار پرورش خلاقیت آشنا می شوید.
پرورش خلاقیت امری اکتسابی است
نکاتی کـه خـلاقیت شمـا را پرورش میدهد : این یک واقعیت اسـت کـه ایدههـای خـلاقانه میتوانــد گاهی مـا را صدهـا گام از دیگران جلو بینــدازد. اگر فکر میکنیـد خـلاقیت در ایدههـایتان کمرنگ اسـت و فکر میکنیـد نمیتوانیـد هرگز انسان خـلاقی باشید، باید بدانیـد سخت در اشتباهید چون خـلاقیت، مهـارتی اسـت کـه میتوان آن را پرورش و گسـترش داد. افزایش خـلاقیت، با راهکارهـای ساده و سرگرمکننــدهای امکانپذیر اسـت.
بـه خودتان یـادآوری کنیـد کـه خـلاقیت فراینــدی آهسـته اسـت
افراد خـلاق برای زنــدگی بـه هوش و قوهی ابتکارشان نیـاز دارنــد. در واقع آنهـا برای زنــدهمـانــدن باید خـلاق باشنــد، امـا این افراد میداننــد کـه خـلاقیت با شتاب و عجله پیش نمیرود. هنگامیکـه کارهـا انباشته شدهانــد و میخواهید با عجله آنهـا را انجام دهید، خـلاقیتتان را از دسـت میدهید. مدام بـه خودتان یـادآوری کنیـد کـه خـلاقیت بـهآهسـتگی پیش میرود.
خـلاقیت هنگامی اتفاق میافتد کـه ذهن شمـا باز و پذیرا باشد. بنابراین هنگامیکـه شروع بـه کار میکنیـد، همهی چیزهـای کوچک و بزرگی را کـه آزارتان میدهد کنار بگذارید. افکار جانبی را از ذهن خود برانیـد و در عوض روی چیزی کـه پیش روی شمـاسـت، تمرکز کنیـد. اگر کارهـای نهچنــدان مهمی هسـتنــد کـه باید آنهـا را انجام دهید، ابتدا بـه آنهـا رسیدگی کنیـد و سپس کار اصلیتان را شروع کنیـد. بـهعنوان مثال، اگر قرار اسـت با کسی تمـاس بگیرید، این کار را انجام دهید. اگر در منزل کار میکنیـد، غذای حیوان خانگیتان را بدهید، گلهـا و گیـاهـان را آبیـاری کنیـد و سپس با آسودگی خاطر پشت میز کارتان بنشینیـد. نفس عمیق بکشید، آرامشتان را حفظ کنیـد و کار را شروع کنیـد.
تجربـه برای ایدهجویی، سوخت مهیـا میکنــد
برای پرورش خـلاقیت، مغز نه تنهـا بـه تمرین نیـاز دارد بلکـه بـه وسایلی کـه با آن بتوان بـه بـهترین وجهی ایدههـا را تشکیل داد محتاج اسـت. غنیترین سوخت برای ایدهجویی عبارت از تجربـه اسـت. مسافرت یک نوع تجربـه اسـت کـه بـه تغذیه قدرت تصور کمک مینمـاید.نکات برجسـتهای کـه در حافظه مـا باقی مـانــده، قدرت تداعی مـا را تقویت میکنــد، بـه طوری کـه سالهـا بعد ممکن اسـت مغزمـان ایدهای خـلق کنــد کـه اگر جایی نرفته بودیم و چیزی نــدیده بودیم، این خـلاقیت امکان نمیداشت.
نوعی از مسافرتهـا کـه همیشه قدرت تصور را بـه کار وا میدارد عبارت از سفر بـه نقاط دور افتاده اسـت. در این مسافرتهـا بـه جای اتکا بـه وسایل موجود در نقاط آبادتر از قبیل هتلهـا، رسـتورانهـا و غیره… شخص، مصائب تحمل نموده و بـه خود متکی بوده و بـهتر قادر خواهد بود کـه ایدههـایی جدید تدبیر کنــد.
بازی فکری – حل معمـا و جدول:
عدهی زیـادی از مردم وقت خود صرف بازیهـای مختلف میکننــد. بعضی از این بازیهـا بـه پرورش قدرت تصور کمک نموده و بعضی بـه این اسـتعداد کمکی نمیکنــد. در حدود ۲۵۰ نوع بازی نشسـته وجود دارد. تجزیه و تحلیلهـا نشان داده اسـت کـه فقط ۵۰ بازی حاوی تمرینات خـلاقانــد.همچنین خـلاقیت بـه مقدار زیـادی بسـتگی بـه نحوهی بازی دارد. بعضی از بـهترین شطرنجبازان بـه جای بازی کردن بر طبق عادت میکوشنــد، روشهـای جدید و جسورانهای برای رسیدن بـه هدف بـه کار برنــد، این باعث میگردد کـه بازی، تفریحیتر و تمرین فکری بـهتر میشود.
تومـاس ادیسون بـه حل معمـا، بـه عنوان تمرین خـلاقیت اعتمـاد زیـادی داشت. این روزهـا میتوان تمرین خـلاقیت را با اسـتراحت توأم نمود. مثلاً جداول کلمـات متقاطع، بسیـار مبارزه طلبانه بوده، برای آنهـا لازم اسـت مغز خود را مجبور بـه کار خـلاق کنیم و این خود خـلاقیت مـا را بـه نحو بارزی پرورش میدهد.
سرگرمیهـا و هنرهـای زیبا:
بـه طور کلی کارهـای دسـتی، تمرین خـلاقیت بیشتری از جمعآوری اشیـاء فراهم میسازنــد. کارهـای دسـتی برای مـا از نظر خـلاقیت دارای اثر بیشتری خواهنــد بود، در صورتی کـه خود، هم طرح را بـه وجود آوریم و هم آن را اجرا کنیم. این مطلب در مورد سبد سازی، تکـهدوزی، منبتکاری، فلزکاری، مدلسازی و تعداد زیـادی از کارهـای دسـتی دیگر صادق اسـت. بـه همـان ترتیب تبدیل وسایل خراب و بیمصرف بـه اشیـاء مفید و تزئینی برای خـلاقیت بسیـار مؤثر اسـت.
برای پرورش خلاقیت بیشتر موسیقی گوش کنید
موسیقی گوش کنیـد
گوش دادن بـه موسیقی یکی از روشهـای سادهای اسـت کـه با کمک آن می توانیـد خـلاقیت خود را افزایش دهید. این کار بـه شمـا کمک میکنــد کـه بـهتر تمرکز کنیـد و تمرکز کلی شمـا روی موضوعات مختلف افزایش مییـابد؛ بـهخصوص موسیقی کلاسیک کـه تأثیر زیـادی بر تمرکز و خـلاقیت دارد.این نکته را درنظر بگیرید کـه هر نوع موسیقی برای همهی افراد تأثیرگذار نیسـت و هر کس باید موسیقی مناسب خود را پیدا کنــد؛ درعینحال کـه موسیقی کلاسیک تأثیرات زیـادی برای بسیـاری از افراد دارد. برای پیدا کردن موسیقی مورد توجهتان کـه تأثیر بیشتری برای ذهن و خـلاقیت شمـا دارد، تلاش کنیـد و انواع موسیقی را امتحان کنیـد.
۲۰ دقیقه پیـادهروی کنیـد
روزی ۲۰ دقیقه پیـاده روی کنیـدبسیـاری از مـا با فواید ورزش برای سلامتی آشنا هسـتیم و میدانیم تمرینات ورزشی میتواننــد بـه باروری خـلاقیت مـا کمک کننــد. امـا نظرتان راجعبـه پیـادهروی ۲۰ دقیقهای چیسـت؟ فکر میکنیـد پیـاده روی چه تأثیری روی مغز میگذارد؟ شاید شک داشته باشید کـه آیـا ارزشش را دارد برای آن زمـان بگذارید یـا خیر. حقیقت این اسـت کـه ۲۰ دقیقه پیـادهروی از هر ورزشی بـهتر عمل میکنــد. هنگام پیـادهروی میتوانیـد جهـان گسـتردهی پیش رویتان را تمـاشا کنیـد. طلوع خورشید را نگاه کنیـد، مردم را ببینیـد کـه چگونه برای یک روز کاری دیگر آمـاده میشونــد. لحظهای توقف کنیـد و عطر گلهـا را هنگام شکفتن حس کنیـد. حرکت برگهـایی را کـه در خیـابان بـه زمین میافتنــد، تمـاشا کنیـد. ببینیـد کـه چگونه جهـان زیباییاش را بـهآرامی بـه شمـا نشان میدهد.
با مطالعه
چنان کـه فرانسیس بیکن فیلسوف و نویسنــدهی انگلیسی قرن ۱۶م.اظهـار داشته اسـت«مطالعه انسان را کامل میکنــد»، مطالعه قدرت تصور را تغذیه میکنــد، لیکن برای آن کـه از مطالعه حداکثر اسـتفاده را ببریم باید مطالب مناسب برای مطالعه انتخاب کنیم و یک آزمـایش برای آن کـه چه مطالبی را بخوانیم، عبارت از پاسخ بـه این سؤال اسـت، این مطلب تا چه حد تمرین خوبی را برای مغز خـلاق من فراهم خواهد ساخت؟
داسـتانهـای کوتاه اساساً بـه این علت کوتاهانــد کـه مقدار زیـادی از مطالب را بـه قدرت تصور خواننــده واگذار میکننــد، برای بـه دسـت آوردن حداکثر تمرین خـلاقیت از داسـتانهـای کوتاه باید بکوشیم کـه با خوانــدن قسمت اول داسـتان و فکر کردن دربارهی قسمت آخر و نوشتن آن، داسـتانی متفاوت از داسـتان اصلی نویسنــده و بـهتر از آن خـلق کنیم.پربارترین نوع خوانــدن، خوانــدن بیوگرافی اسـت. زنــدگی هر کس کـه ارزش انتشار داشته باشد، ممکن نیسـت حاوی رکورد الهـام بخشی از ایدهـای ابداعی نباشد، یـادداشت برداری در حین مطالعه، تمرین خـلاقیت بسیـار بـهتری را بـه وجود میآورد و در مـا انرژی بیشتری القاء میکنــد.
نویسنــدگی
بعضی متخصصین خـلاقیت تأکید دارنــد کـه تمرین نویسنــدگی جزء جدا نشدنی هر کوشش واقعی برای بـهرهورزی مغز اسـت. لازم نیسـت کـه مـا نویسنــده بـه دنیـا بیـاییم تا نویسنــده شویم. بعضی با نوشتن جملات مناسب در مورد داسـتانهـای مصور از نویسنــدگی نتایج مفید و موفقیتآمیزی بـه دسـت میآورنــد. بعضی دیگر با جدا کردن تصویری از یک کتاب و نوشتن داسـتانی دربارهی آن، تمرین نویسنــدگی میکننــد.میتوانیم قدرت تصور خود را با بازی با لغات ورزش دهیم، بـه عنوان مثال یـافتن مترادف لغات ممکن اسـت بـه صورت یک بازی مهیج باشد.
تهیهی فهرسـتی از آرزوهـا:
قانون خـلاقیت این اسـت کـه بـه جای این کـه آروزهـای دیرین خود را با این بـهـانه کـه رویـاهـایی محال هسـتنــد، سرکوب کنیـد، بـه طرزی سازنــده بـه آنهـا بنگرید، یعنی ببینیـد کـه آرزوهـای راسـتین شمـا چه هسـتنــد و آنگاه آنهـا را بنویسید.از آرزوهـایتان فهرسـتی تهیه کنیـد.بـه طور منظم بـه سراغ آنهـا بروید و در صورت لزوم آنهـا را عوض یـا جا بـه جا کنیـد. وقتی آرزوهـایتان را یـادداشت میکنیـد، جایگاه ذهنی آنهـا نیز منظم میشود. زیرا تنهـا زمـانی ذهن آدمی ثمراتی معین بـه بار میآورد کـه بـه طرزی روشن بـه آن گفته شود، چه باید بکنــد.
محدودیتهـا میتواننــد برای کارهـای خـلاقانه مؤثر باشنــد
یکی از نکاتی کـه افراد درمورد خـلاقیت نمیداننــد، همین فایدهی محدودیت اسـت. بسیـاری از افراد بـهویژه کسانی کـه در حوزهی هنر فعالیت دارنــد، بر این باورنــد کـه آزادی نتایج خـلاقانهی بـهتری را بـهارمغان میآورد. امـا امروزه دقیقا عکس این موضوع ثابت شده اسـت. در واقع، محدودیتهـا هسـتنــد کـه نتایج خـلاقانه را افزایش میدهنــد، زیرا حذف گزینههـای اضافی سبب میشود خـلاقیت جریـان یـابد. خـلاقیت بـهعنوان توانایی پشتسر گذاشتن محدودیتهـا نیز تعریف میشود کـه اتفاقا این مطلب را تأیید میکنــد.
بـهعبارت دیگر، خـلاق بودن بـهمعنای یـافتن روشی هوشمنــدانه برای خـلاصی از یک موقعیت دشوار یـا یک ایدهی جدید برای تبدیل منابع محدود بـه مزایـا اسـت. بـهعنوان نمونهی خوب میتوان از «اسپایک لی» و «ریچارد رودریگرز» یـاد کرد؛ فیلمسازانی کـه اولین فیلمشان را با هزینهای کمتر از قیمت یک خودرو ساختنــد!
از یک نمـایشگاه هنری بازدید کنیـد
بازدید از نمـایشگاههـای هنری در زمینهی عکاسی، مجسمهسازی، سفالگری و نظایر آن میتوانــد در پرورش خـلاقیت نقش بسزایی داشته باشد. نگران نباشید، نیـاز نیسـت چیزی خریداری کنیـد. فقط با قدردانی و سـتودن هنر افراد دیگر، میتوانیـد خـلاقیت خود را بـهجریـان بینــدازید.