شپـریود یا قاعدگی چیسـت؟
پـریود شدن ویا همـان قاعدگی در دخـتـران و زنـان رخ مـیدهد کـه این عمل کرد در سیسـتم بدنی آنـهــا یک عمر طبیعی اسـت البته در بیـشتـر افراد همراه بـا درد هــای شکم کمرویا حالت تهوع روخ مـیدهد کـه در این مقاله توضیحات بیـشتـری را بـازگـو مـی کـنیم.
قاعدگی یاعادت مـاهــانـه، کـه بـه آن پـریود یا دَشتان نیز مـیگـوینـد، بـه جاری شدن خـون از پوشش داخلی رحم گفته مـیشود؛ کـه بـهطور منظم در جنس مـاده گـونـههــای خاصی از پسـتانـداران از اوایل سنین جوانی، در دوران بـلوغ تا دوران یائسگی رخ مـیدهد.
بـهطور معمول عادت مـاهــانـه در زنـان بـاردار و شیرده اتفاق نـمـیافتد و بروز قاعدگی در این دورانهــای خاص از زنـدگی زنـان متوقف مـیشود. قاعدگی در زنـان غیربـاردار، از دوران بـلوغ تا رسیدن بـه سنین یائسگی بروز مـیکنـد.
خـون ریزی قاعدگـی هرچنـد وقت یکبـار تکرار مـیـشود وچنـدروز طول مـیکشد؟
همـانگـونـه کـه سن شـروع بـلوغ در دخـتـران متفاوت اسـت، دورههــای پـریود نیز برای دخـتـران متفاوت اسـت. دوره زمـانی مـیان دو خـونـریزی را دوره قاعدگی یا پـریود مـیگـوینـد.مدت خـونریزی پـریود یا قاعدگی برای چنـدروز، اغلبً ۳–۵ روز طول مـیکشد، امـا بین۲–۷ روز نیز مـیتوانـد متغیر بـاشد. هر سیکل قاعدگی بـهطور متوسط ۲۸ روز طول مـیکشد، یک سیکل قاعدگی طبیعی بین ۲۱ تا ۳۵ روز متغیر اسـت. حجم متوسط خـونریزی در هر سیکل مـاهــانـه قاعدگی ۳۵ مـیلیلیتـر اسـت.
دخـتـران نوجوان و جوان ممکن اسـت قاعدگی نـامنظم داشته بـاشنـد کـه بخصوص در اولین دورههــای پـریود بیـشتـر دیده مـیشود. برای مثال یک دخـتـر کـه بـه تازگی پـریود شده اسـت ممکن اسـت ۲مـاه متوالی دورهــای ۲۸روزه داشته بـاشد و در طی یک مـاه بعد هیچ خـونـریزی نـداشته بـاشد یا حتی دو خـونـریزی متوالی بـا فاصله زمـانی بسیار کم بین آنـهــا داشته بـاشد.
اغلبً پس از چنـدین مـاه، دورههــای پـریود از نظم بـهتـری برخـوردار مـیشود امّا بعضی از زنـان حتی تا بزرگسالی نیز دورههــای نـامنظم دارنـد. بـا گذشت زمـان و آشنـایی بیـشتـر دخـتـر بـا شـرایط دورههــای پـریود خـود، اغلبًً دخـتـران مـیتواننـد دوره خـونـریزی بعدی خـود را حدس بزننـد.
بـلوغ و قاعدگی در در دخـتـران!
پـریود (قاعدگی) یکی از مراحل بـلوغ در دخـتـران اسـت. پـریود مـاننـد بسیاری از علایم دیگر بـلوغ ممکن اسـت برای دخـتـران گیج کننـده بـاشد. بعضی از دخـتـران ممکن اسـت بـه نوعی از پـریود شدن تـرس داشته بـاشنـد یا نگران آن بـاشنـد. بسیاری از دخـتـران و پسران درک کاملی از دسـتگاه تنـاسلی زنـان و چگـونگی کارکرد آن در طی یک دوره قاعدگی(پـریود) نـدارنـد و همـین موضوع قاعدگی را برای آنـان اسرارآمـیز جلوه مـیدهد.
زمـانیکـه دخـتـری بـه بـلوغ مـی رسد (اغلبً در سنین۸ تا ۱۳ سالگی)، بدن و ذهن در بسیاری جهــات شـروع بـه تغییر و تحول مـیکنـد. هورمونـهــا در بدن رشد فیزیکی جدیدی را آغاز مـیکننـد، مـاننـداً پسـتانـهــا شـروع بـه رشد مـیکننـد. حدود۲ الی ۲/۵ سال بعد از شـروع رشد پسـتانـهــا، اولین خـونـریزی قاعدگی ( پـریود )در یک دخـتـر اتفاق مـی افتد.
حدود ۶مـاه قبل از آغاز اولین دوره پـریود، دخـتـر ممکن اسـت متوجه افزایـش تـرشح از دسـتگاه تنـاسلی خـود شود کـه مسألهای شایع در مـیان دخـتـران اسـت و نبـاید از آن نگران بـاشد مگر آنکـه این تـرشحات بسیار بد بو بـاشد یا بـاعث خارش گردد.اولین پـریود زمـانی اتفاق مـیافتد کـه همه اجزاء دسـتگاه تنـاسلی دخـتـر بـالغ شده بـاشنـد و بتواننـد بـا یکدیگر کار کننـد.
بـا بـلوغ دخـتـر، هورمونـهــایی از هیپوفیز (یکی از غدد موجود در مغز) تـرشح مـیشود کـه این هورمونـهــا تخمدانـهــا را وادار بـه ساخـت هورمونـهــای زنـانـه مـیکننـد. این هورمونـهــای زنـانـه اسـتـروژن و پروژسـتـرون نـامـیده مـیشونـد کـه اثرات زیادی در بدن دخـتـر دارنـد و بـه رشد جسمـی و بـالغ شدن او کمک مـی کننـد.
پس شـروع دوره هــای پـریود (قاعدگی ) یک دخـتـر، در هر مـاه یک تخمک بسیار کوچک کـه بـا چشم دیده نـمـیشود- از درون تخمدان آزاد مـیشود کـه بـه این عمل تخک گذاری مـیگـوینـد. تخمک وارد لولههــای فالوپ مـیشود و از طریق آن بـه سمت رحم حرکت مـیکنـد. اگر در طی این مسیر تخمک توسط یک اسپرم مرد بـارور شود تخم ایجاد مـیشود و تخم بـه سمت رحم رفته و در آنجا لانـه گزینی مـیکنـد و بـا چسبیدن بـه دیواره رحم شـروع بـه بزرگ شدن و رشد مـینمـاید تا در پایان ۹مـاه بـه یک نوزاد کامل تبدیل شود.
تـرکیب خـون قاعدگی یا پـریود:
تـرکیب قاعدگی برای نـامـیدن جریان قاعدگی صحیحتـر بـه نظر مـیرسد اگرچه افراد از اصطلاح خـون قاعدگی اسـتفاده مـیکننـد. در حقیقت تـرکیب قاعدگی از مقداری خـون، موکوس سرویکس، تـرشحات واژن و بـافت انـدومتـر رحم تشکیل شدهاسـت. رنگ تـرکیب قاعدگی قهوهای متمـایل بـه قرمز، کمـی تیرهتـر از رنگ خـون اسـت.
بسیاری از زنـان بـا ریزش بـافت پوششی انـدومتـر رحم، طی قاعدگی مواجه مـیشونـد. ریزش انـدومتـر بـه صورت قطعاتی از بـافت رحم کـه بـا خـون مخلوط اسـت تظاهر مـییابد، اغلب این قطعات بـافتی، «لخـته قاعدگی» نـامـیده مـیشود. این لخـته قاعدگی اغلبً در زنـانی کـه جریان خـون قاعدگی شدیدتـری از متوسط نـرمـال دارنـد، رخ مـیدهد. گاهی لخـته قاعدگی اشتبـاهــاً، سقط زودرس رویان تلقی مـیشود. آنزیمـی موسوم بـه پلاسمـین کـه در بـافت انـدومتـر رحم وجود دارد مـانع از تشکیل لخـته در تـرکیب مـایع قاعدگی مـیشود.
مقدار آهن از دسـت رفته در هر سیکل قاعدگی نسبتاً نـاچیز اسـت. در یک مطالعه زنـانی کـه در سن قبل از دوران یائسگی قرار داشتنـد و علایم کمبود آهن را نشان مـیدادنـد تحت آنـدوسکوپی قرار گرفتنـد. ۸۶ درصد از این زنـان دچار یک بیمـاری در دسـتگاه گـوارش بودنـد و بـه اشتبـاه بـه خـونریزی قاعدگی نسبت داده شده بود.
اولین تجربـهٔ قاعدگی و یا پـریود در سن بـلوغ «منـارک» نـامـیده مـیشود. متوسط سن بروز منـارک ۱۳ سالگی اسـت هر چنـد کـه بروز آن مـیتوانـد از ۸ تا ۱۸ سالگی متغیر بـاشد.دوران قبل از یائسگی بـه زمـانی گفته مـیشود کـه قدرت بـاروری زنـان کاهش مـییابد و دفعات خـونریزی قاعدگی کاهش مـییابد. یائسگی بـه زمـانی کـه خـونریزی قاعدگی در یک زن بـهطور کامل متوقف مـیشود و دیگر بـارور نخـواهد شد گفته مـیشود، در کشورهــای غربی، یائسگی گاهـا در اواخر دهه ۴۰ و ۵۰ رخ مـیدهد.
یک دوره قاعدگی طبیعی چگـونـه اسـت؟
در طول پـریودی، دیواره هــای ضخیم رحم و خـون زیادی از طریق واژن از بدن شمـا دفع مـی شود. ممکن اسـت پـریودی تان هر مـاه بـه یک شکل نبـاشد و همچنین شاید بـا پـریود در سایر زنـان متفاوت بـاشد. ممکن اسـت پـریود هــا بسـته بـه اینکـه چه مقدار خـون از واژن خارج مـی شود، کم، متوسط و یا سنگین بـاشنـد کـه بـه این جریان قاعدگی مـی گـوینـد.
مدت زمـان پـریودی نیز متنوع اسـت اغلب پـریودهــا ۵ – ۳ روز بـه طول مـی انجامد، امـا ۷ – ۲ روز نیز طبیعی اسـت. اغلب در طی چنـد سالی بعد از اولین پـریودی، دوره هــای قاعدگی طولانی تـر هسـتنـد. و بـا بـالا رفتن سن چرخه زنـان کوتاه تـر و منظم تـر مـی شود. در اغلب اوقات مدت زمـان دوره چیزی حدود ۳۵ – ۲۱ روز اسـت. مقاله تشخیص نشانـه هــای pms یا سنـدرم قبل از قاعدگی را حتمـا مطالعه کنید.
زنـان چه نوع مشکلاتی بـا مساله پـریودی شان خـوهنـد داشت؟
زنـان ممکن اسـت دسـته ای از مشکلات بـا پـریودی شان مـاننـد درد، خـونـریزی هــای سنگین، پـریودهــای گاه و بیگاه، داشته بـاشنـد.
آمنوره
آمنوره بـه معنـای نـداشتن و صورت نگرفتن پـریود اسـت. این اصطلاح برای توصیف عدم پـریودی در :
زنـان جوانی کـه بـا وجود ۱۵ ساله بودن پـریودی شان آغاز نشده اسـت.
زنـان و دخـتـرانی کـه بـه مدت ۹۰ روز اسـت کـه پـریود نشده انـد، و یا حتی مدت طولانی تـر .
عوامل ایجاد این حالت شامل:
بـارداری
دوران شیردهی
کاهش وزن شدید
اخـتلالات اشتهــا
تمرینـات ورزشی شدید
اسـتـرس و اضطراب
وضعیت هــای جدی پزشکی کـه نیاز بـه درمـان دارنـد. همـانگـونـه کـه در قبل اشاره شد، وقتی کـه پـریودی تان منظم بـاشد نشان دهنـده آن اسـت کـه قسمت هــای مهم بدنتان بـه طور طبیعی کار مـی کننـد در برخی موارد نـداشتن دوره پـریودی ممکن اسـت نشان دهنـده این بـاشد کـه در تخمدان هــایتان تولید طبیعی هورمون اسـتـروژن متوقف شده اسـت. از دسـت دادن این هورمون مـی توانـد تاثیرات مهمـی روی سلامتی عمومـی تان داشته بـاشد. مشکلات هورمونی مـاننـد آن هــایی کـه بـه دلیل سنـدروم تخمدان پلی کیسـتیک (PCOS) و یا مشکلات حدی در مورد آلت هــای تنـاسلی بوجود مـی آینـد. اگر این مشکلات را دارید حتمـا مـی بـایسـتی بـا پزشک صحبت کنید.
دسیمنوره
بـه معنـای پـریودی دردنـاک کـه در بر گیرنـده دردهــا و چنگک هــای شدید اسـت. دردهــای قاعده گی در دخـتـران نوجوان، بـه دلیل مقدار زیاد یک مـاده شیمـیایی بـه نـام پروسـتاگلانـدین اسـت. دخـتـران نوجوانی کـه دسیمنوره دارنـد اغلب مشکل جدی نـداشته حتی اگر دردهــا خیلی شدید بـاشنـد. در زنـان بزرگسال، دردهــا اغلب بـه دلیل بیمـاری و یا وضعیت هــای مـاننـد فیبروم هــای رحمـی و یا انـدومتـروزهــا اسـت. در مورد برخی زنـان، اسـتفاده از لایه هــای گرمـا زا بـا اسـتفاده از یک حوله گرم بـه کم کردن دردهــایـشان کمک مـی کنـد. برخی از داروهــای مسکن بدون نسخه و یا فروش آزاد نیز مـی توانـد بـه تسکین این دردهــا کمک کنـد کـه شامل:
ایبوبروفن (بـه عنوان Advil و Motrin و Midol cramp)
کتوبروفن (مـاننـد Orudis KT)
نـاپروکسن (مـاننـد Aleve)
اگر این داروهــا دردتان را آرام نکرد و یا درد بـه حدی اسـت کـه در سر کار و یا مدرسه، دچار مشکل مـی شوید مـی بـایسـتی بـه پزشک مراجعه کنید. درمـان این دردهــا بسـته بـه عوامل ایجاد آن هــا و شدتشان اسـت.
پـریودی و درمـان درد آن:
مـاساژ شکم، پهلو و کمر
اسـتفاده از آب و حوله گرم
خم شدن روی آرنج و زانو هــا
پیاده روی
دوش آب گرم
پرهیز از غذاهــای سنگین
مصرف دمنوش هــایی چون گل گاوزبـان، آویـشن، چای سبز، بـابونـه و…
کاهش مصرف قنـد و شیرینی جات
مصرف ویتامـین E
پرهیز از غذاهــایی بـا طبع سرد
مصرف زنجبیل
پـریودی و درمـان درد آن
بعضی خانم هــا دارای قاعدگی نـامنظمـی هسـتنـد کـه علت آن نیز مـی توانـد اسـتـرس، رژِم غذایی بد، ورزش، مصرف الکی، قرص ضد بـارداری، سنـدروم تخمدان پلی کیسـتیک، یائسگی و مصرف بعضی دارو هــا بـاشد. هنگامـی کـه خـونـریزی زیاد و طولان
تجربیات روانی
بعضی از زنـان اخـتلالات روانی را طی قاعدگی تجربـه مـیکننـد این اخـتلالات از تحریکپذیری تا خسـتگی یا گریه کردن متغیر اسـت. نـام این تغییرات روحی-روانی، سنـدرم قبل از قاعدگی (پی. ام. اس) اسـت و شیوع آن از ۳–۳۰٪ گزارش شدهاسـت. علائم تشدید شده قبل از قاعدگی ممکن اسـت نـاشی از اخـتلال ملال قبل از قاعدگی بـاشد کـه نیاز بـه درمـان دارد. این اخـتلالات عبـارتنـد از اضطراب یا افسردگی. بـه نـدرت، در کسانی کـه اسـتعداد ژنتیکی اپیزودهــای روان-آشوبی دارنـد، قاعدگی ممکن اسـت منجر بـه آغاز روان-آشوبی قاعدگی شود.
تامپون و نوار بـهداشتی:
پس از شـروع قاعدگی و یا پـریود شمـا نیاز دارید کـه از وسیلهای برای جذب خـون اسـتفاده کنید. برای این منظور مـیبـایسـتی نوار بـهداشتی تهیه کنید. برای انتخاب نوع نوار بـهداشتی مـیتوانید بـا مـادر، معلمـان بـهداشت و یا خـواهر بزرگتـر خـود مشورت کنید. نوار بـهداشتی در بسیاری از داروخانـههــا و سوپر مـارکتهــا قابل تهیه اسـت.
خلاصه ی مطلب
زنـان ودخـتـرانی کـه بـه سن بـلوغ مـیرسنـد در هرمـاه دوره ی قاعدگی خـودرا مـی کذراننـد کـه این عمر بـا بـامشکلاتی از قبیل درد پـریودی ویا زمـان دیر یازود شدن آن ویا حتی آکنـه روی پوسـت صورت مواجعه مـیـشونـد کـه بـهتـر اسـت د راین رابطه حتمـا بـا پزشک زنـان صحبتی داشته بـاشنـد ویا مـی تواننـد بـه خانـه ی بـهداشت محل خـود مراجعه کننـد.