یـبـوســت نــوزاد، سریع ترین درمان خانگی یبوست نوزاد
سریع ترین درمان خانگی یبوست نوزاد
اگر پدر یا مادر شده باشید، حتما میدانید خنده یا گریه نــوزاد دلبندتان بسیار مهم است. درواقع هر یک از این نشانهها، راهنمایی است تا بهکــمک آن از سلامت نــوزاد خود باخبر شوید. اما کشف علائم ناخوشی گاهی دشوار است خصوصا اگر این علائم با تغــذیه نــوزاد در ارتباط باشند. برای نمونه، تحرکات رودهی نــوزاد عوامل بسیاری دارد. بسیاری از این تحرکات و علائمی که در نتیجهی آنها بروز میکند، حکایت از مشکل مهمی بهنام یـبـوســت دارد. بسیاری از خانــوادهها انتظار دارند که شکــم نــوزاد هر روز کار کند، در غیر این صورت فکر میکنند فرزندشان یـبـوســت دارد؛ در واقع در نــوزادان زیر ۶ ماه کار نکردن شکــم تا پنج روز طبیعی است و حتی اگر این مدت تا ۱۰ روز طول بکشد جای نگرانی ندارد، اما اگر این زمان طولانیتر شد باید به فکر درمــان آن باشید.
یـبـوســت نه تنها وضعیتی آزاردهنده و دردناک برای بزرگسالان بلکه برای نــوزادان نیز هست. اضافه کردن غــذای جامد به رژیم نــوزاد، حساسیت یا عدم تحمل پروتئین شـیــر، مصرف زیاد محصولات لبنی توسط مادر شـیــرده، شـیــرخـشــک، و کــم آبی برخی از دلایل اصلی یـبـوســت نــوزاد هستند. شکــم برآمده، درد شدید شکــم، ناراحتی یا گریه قبل از دفــع، مدفوع خـشــک و گلوله مـثــل، و اجابت مزاج کــمتر از ۳ بار در هفته از نشانههای یـبـوســت نــوزاد شما هستند. شما نمیتوانید درمــانهای یـبـوســت در بزرگسالان را برای نــوزادان به کار بگیرید زیرا برخی از این درمــانها می توانند بر سلامت نــوزاد تاثیر معکوس داشته باشند. قبل از انتخاب هر گونه درمــان خانگی حتما سن کودکتان را در نظر بگیرید.
علت یـبـوســت نــوزاد
نــوزاد به دلایل زیر دچار مشکل یـبـوســت میشود:
شـیــر خـشــک: نــوزادانی که از شـیــر خـشــک تغــذیه میکنند، بیشتر مستعد یـبـوســت هستند، چون هضم شـیــر خـشــک دشوارتر از هضم شـیــر مادر است. به علاوه شـیــر خـشــک مدفوع را سفت و حجیم میکند. نــوزدانی که از شـیــر مادر تغــذیه میکنند، معمولاً دچار یـبـوســت نمیشوند و مدفوعشان همیشه نرم است، حتی اگر شکــمشان چند روز کار نکرده باشد.
مواد غــذایی جامد: زمانی که دادن غــذاهای جامد به نــوزاد شروع میشود، مدتی طول میکشد تا بدن روش هضم غــذاهای جدید را یاد بگیرد، به همین دلیل نــوزادان معمولاً در این مرحله دچار یـبـوســت میشوند. غــذاهای با فیبر کــم و عدم مصرف مایعات کافی منجر به یـبـوســت میشود.
کــمآبی بدن کودک و نــوزاد: دندان درآوردن، برفک زدن دهان نــوزاد، عفونت گلو، سرماخوردگی یا عفونت گوش باعث بی اشتهایی نــوزاد و بی میلی به شـیــر میشود. نــوزادان بزرگتر گاهی در اثر ننــوشیدن شـیــر یا آب کافی همراه با غــذا دچار یـبـوســت میشوند. دلیل یـبـوســت هر چه باشد، اگر نــوزاد مایعات کافی دریافت نکند، آب بدنش کــم میشود. خـشــک شدن بدن سفت شدن مدفوع را به دنبال دارد.
ابتلا به بیماری یا عارضههای مختلف: یـبـوســت گاهی علامت آلرژی غــذایی، مسمومیتهای غــذایی مـثــل بوتولیسم یا ابتلا به اختلالهای متابولیسم یعنی وجود مشکل در شیوه جذب غــذا توسط بدن است.
یـبـوســت نــوزادان به ندرت از بیماریهای مادرزادی نشأت میگیرد. با این حال بیماریهای مادرزادی آسیب زننده به عملکرد روده بزرگ مـثــل بیماری هیرشپرونگ، مهره شکافدار یا اسپینا بیفیدا و سیستیک فیبروسیس نیز منجر به یـبـوســت میشود.
علائم یـبـوســت نــوزاد چیست؟
نــوزادی که تنها از شـیــر مادر تغــذیه میکند، احتمالا هر روز به دفــع مدفوع نیازی نداشته باشد. اغلب، تمام مواد مغــذیِ مصرفی ازسوی نــوزاد جذب بدنش میشود. این موضوع بسیار رایج است. درواقع، تقریبا همهی نــوزادانی که فقط از شـیــر مادر تغــذیه میکنند، هرگز به یـبـوســت دچار نمیشوند. از سوی دیگر، نــوزادانی که شـیــر خـشــک مصرف میکنند، ممکن است درطولِ روز ۳ تا ۴ بار یا هرچندروز یکبار تخلیه مدفوع داشته باشند. در هرحال، الگوی دفــعِ نــوزادان عادی و سالم به شکلی گسترده متنــوع است. این الگو غالبا تحت تأثیر شـیــری است که مصرف میکنند.
برای بررسی الگوی دفــع و وضعیت یـبـوســت نــوزاد باید دید که آیا نــوزاد بجز شـیــر، از مواد غــذایی جامد هم تغــذیه میکند؟ چه غــذاهای خاصی به او داده میشود و… . اگر با نشانه های یـبـوســت آشنا باشید، راحتتر میتوانید مسائلی را که ممکن است مشکلآفرین باشند، شناسایی و از بروز آنها جلوگیری کنید. در ادامه نشانه های یـبـوســت را بیشتر توضیح میدهیم:
۱. کــم بودن تعداد دفــع
تعداد دفــعات دفــع مدفوع نــوزاد، بهویژه هنگامی که غــذایی جدید میخورد، دچار نــوساناتی خواهد شد. اگر نــوزادتان چند روز مدفوع نکرده است و پس از این مدت، مدفوعی سفت دارد، زنگ خطر برای احتمال ابتلای او به یـبـوســت به صدا درآمده است. تعداد دفــعاتِ دفــع تنها راه شناسایی یـبـوســت نیست؛ بلکه برای تشخیص این موضوع باید به بافت مدفوع هم توجه کنید (مثلا اینکه مدفوع سفت است یا نه).
۲. پرهیز از دفــع
اگر فرزندتان از مدفوع کردن پرهیز میکند، احتمالا به یـبـوســت دچار است. بچههایی که دچار یـبـوســت میشوند، هنگام دفــع، مدفوعی سفت و به رنگ خاک رس خواهند داشت. به همین خاطر، خارج شدن آن از روده با فشاری بیش از حالت عادی همراه است. در این حالت، ممکن است کودک در هنگام دفــع، گریه کند یا نق بزند.
۳. وجود خون در مدفوع
وجود رگههایی از خون در مدفوع نــوزاد، نشانهی این است که احتمالا در هنگام دفــع فشار زیادی متحمل شده است. زور زدن و فشار آوردن برای دفــع یا وجود مدفوعی سفت باعث ایجاد پارگیهایی جزئی دور دیوارهی مقعد میشود. به همین خاطر، کــمی خون در مدفوع دیده خواهد شد.
۴. سفت شدن شکــم
گاهی شکــمِ سفت نشانهای از یـبـوســت نــوزاد است. باد و فشاری که در شکــم در اثر یـبـوســت ایجاد میشود، باعث سفتیِ شکــم نــوزادتان میشود.
۵. پرهیز از خوردن
کودکی که دچار یـبـوســت است، میلی به خوردن ندارد. درحقیقت، خوردن در این شرایط، به ناراحتیهایی که بواسطهی یـبـوســت ایجاد میشوند، دامن میزند؛ به همین دلیل، کودک اشتهای خود را از دست میدهد.
راههای درمــان یـبـوســت در کودک
۱. تغییر شـیــر مصرفی نــوزاد
اگر نــوزاد فقط از شـیــر مادر تغــذیه میکند، بهتر است رژیم غــذایی نــوزاد را تغییر دهید. ممکن است نــوزاد به چیزی در رژیم غــذایی مادر حساس باشد و این حساسیت عامل یـبـوســت باشد. اما اگر نــوزاد شـیــرخوار از شیشه شـیــر تغــذیه کند، بهتر است شـیــر خـشــک دستکــم تا زمان رفع یـبـوســت عوض شود. حساسیت به بعضی مواد اولیه شـیــر خـشــک باعث یـبـوســت میشود.
۲. مصرف مواد غــذایی جامد
بعضی غــذاهای جامد باعث کار نکردن شکــم نــوزاد میشود، حال آن که بعضی دفــع را آسان میکند. اگر تغــذیه نــوزاد از غــذاهای جامد را تازه شروع کردهاید، سعی کنید خوراکیهای زیر را که فیبربالایی دارند به کودک بخورانید:
– کلم بروکلی
– گلابی
– آلو
– هلو
– سیب بدون پوست
– به جای برنجک یا گندمک فراوری و تصفیه شده غلاتی مـثــل جو، جو دوسر یا خاویار گیاهی (کینــوا) را بپزید. نان کامل سبوسدار، کراکر و برشتوک سبوسدار نیز مدفوع را حجیم و یـبـوســت را درمــان میکند.
۳. پوره کردن غــذاها
اگر نــوزاد هنــوز شـیــرخوار است و خوردن غــذاهای جامد را شروع نکرده است، بعضی از خوراکیهای اشاره شده در بالا را پوره کنید و به او بدهید. به خاطر داشته باشید که میوهها و سبزیجات فیبر طبیعی بالایی دارند که مدفوع را حجیم میکند. بعضی خوراکیها بیشتر از بقیه به انجام عمل دفــع کــمک میکنند و شکــم را به کار میاندازند.
۴. مصرف مایعات کافی
تامین آب بدن کودک از راههای سادهای مـثــل مصرف آب و شـیــر برای دفــع منظم ضروری است. آلو و آب گلابی نیز انقباضهای روده و در نتیجه دفــع را سریعتر میکند. اگر آب میوه بیش از حد برای ذائقه کودک شـیــرین یا طعم دار باشد، میتوانید آن را با یک فنجان آب رقیق کنید.
۵. تشویق به ورزش
حرکات بدنی باعث افزایش سرعت گوارش میشود. یکی از فواید ورزش این است که کــمک میکند مواد غــذایی در بدن زودتر سروسامان پیدا کنند. اگر نــوزادتان هنــوز راه نمیرود، با حرکاتی مـثــل پا دوچرخه به تحرک بدنی او و جلوگیری از یـبـوســت کــمک کنید.
۶. ماساژ نــوزاد
ماساژ ملایم شکــم و پایین شکــم روده را تحریک به دفــع مدفوع میکند. شکــم سفت نــوزاد را چند بار در طول روز ماساژ دهید تا نــوزاد در نهایت مدفوع کند.
۷. حمام آب گرم
از آب گرم برای حمام کردن نــوزادتان استفاده کنید. هنگام خـشــک کردن نــوزادتان به آرامی او را ماساژ دهید. آب گرم عضلات شکــم را شل کرده و یـبـوســت را بهبود می دهد.
جلوگیری از یـبـوســت نــوزاد:
غــذاهای سرشار از فیبر مـثــل میوه های تازه، سبزیجات، حبوبات و موز در رژیم غــذایی نــوزاد استفاده کنید. از غــذاهای سرشار از فیبر در رژیم غــذایی برای جلوگیری از یـبـوســت و نفخ استفاده کنید.
نــوشیدنی هایی مـثــل آب و آب میوه و سوپ به نــوزاد بدهید. مایعات باعث هضم راحت تر غــذا می شود و از یـبـوســت جلوگیری می کند. در نــوزاد هفت ماهه و یا هشت ماهگی نــوزاد، برخی حرکات فیزیکی را در زندگی روزمره او قرار دهید. پیاده روی آرام یا چهار دست و پا کردن باعث طبیعی شدن حرکات روده می شود. سعی کنید زمان دستشویی رفتن نــوزاد منظم باشد.
چه زمانی برای یـبـوســت نــوزاد نیاز به مراجعه به پزشک است؟
اگر علائم زیر را مشاهده کردید به پزشک مراجعه کنید:
– اگر در هنگام دفــع، نــوزاد گریه می کند.
– اگر نــوزاد افزایش وزن ندارد.
– اگر خیس کردن کاهش یابد ، نشان می دهد نــوزاد دچار کــم آبی شده است.
– اگر مدفوع نــوزاد غیرطبیعی است و حاوی خون است.
– اگر نــوزاد خون دماغ است.
همچنین بخوانید |
تشخیص و درمان خانگی زردی نوزاد و آشنایی با این بیماری |