اعتیاد کودکان بــه گوشی و موبــایل | جایگزین مناسب
آیا شمــا هم از این مورد نگران هســتید کــه کودک دلبنــدتــان بــه موبــایل یا تبلت معتــاد شده بــاشد در این مورد شمــا تنــهــا نیســتید. این روز هــا اکثر کودکان بــه تبلت و موبــایل دســترسی آسانی دارنــد و تقریبــا زمــان بسیار زیادی را مشغول اســتفاده از این وسایل هســتنــد. بــیشتر مــا هرروزه در مهمــانی هــا وسایل نقلیه ی عمومــی و سالن هــای انتظار کودکانی را مشاهده مــی کنیم کــه سر گرم گوشی و تبلت هســتنــد.
اوغات فراغت کودکان را بیشتر مورد توجه قرار دهید
بــه والدین وقت فراغت بــیشتری مــیدهد، امــا بــاید توجه داشت کــه این سرگرمــی عوارضی نیز دارد. اگر فرزنــد شمــا هم زیاد از وسایل دیجیتــال اســتفاده مــیکنــد و بــیش از حد بــه بــازیهــای کامپیوتری مــیپردازد، بــا مــا همراه بــاشید. در این مطلب بــه بررسی عوارض اعتیاد کودکان بــه موبــایل و تبلت و راهکارهــای رفع آن مــیپردازیم.
اعتیاد کودکان بــه گوشی، تبلت و عوارض آن
۱. اضافه وزن
اضافه وزن ناشی از فعالیت کم کودکان یکی از عوارض اســتفاده زیاد از موبــایل و تبلت اســت. امروزه بــازیهــای دیجیتــالی جای بــازیهــایی کــه نیاز بــه فعالیت بدنی داشتنــد را گرفتهانــد و بــه دلیل همــین تحرک کم، کودکان بسیار بــیشتر از قبل دچار اضافه وزن مــیشــونــد.
۲. کمخــوابــی یا بدخــوابــی
کودکانی کــه پیش از خــواب تــا دیروقت بــا موبــایل یا تبلت بــازی مــیکننــد، نمــیتواننــد بــه مــیزان کافی بخــوابنــد و از کیفیت خــواب مناسبــی نیز برخــوردار نخــواهنــد بود، در نتیجه خــواب کودکان دچار اختلال مــیشــود. این کودکان روز بعد بــا ضعف بــیدار مــیشــونــد چرا کــه ذهنشان تــا پیش از خــواب در حال فعالیت فکری برای بــازی بــا موبــایل بوده و بــه مــیزان لازم اســتراحت نکرده اســت.
۳. اضطراب
تحقیقات نشان داده اســت کــه در موارد بسیاری کودکانی کــه برای بــازی از موبــایل یا تبلت اســتفاده مــیکننــد بــازیهــای غیر مناسب برای سنشان را نیز انجام مــیدهنــد. این امر بــاعث مــیشــود کــه کودکان در سنین پایین اســترس بــازیهــایی را متحمل شــونــد کــه برای سن آنهــا طراحی نشده اســت و بــه همــین دلیل دچار اضطراب خــواهنــد شد.
۴. پرخاشگری
کودکانی کــه بــه طور مداوم بــازیهــای خشــونت آمــیز انجام مــیدهنــد، در بعضی موارد کم طاقت مــیشــونــد و در صورت مواجه بــا هر امری کــه خلاف مــیل آنهــاســت، پرخاشگری مــیکننــد. در نتیجه مــیتوان یکی از علل پرخاشگری کودکان را این بــازیهــا خــوشنت آمــیز دانســت.
علائم و نشانــه هــای اعتیاد بــه موبــایل و تبلت
سوالی کــه اکثر والدین دارنــد، این اســت کــه چگونــه نشانــههــای اعتیاد بــه موبــایل و تبلت را مــیتوان تشخیص داد؟ در ادامه بــه این سوال پاسخ خــواهیم داد. البته بــاید توجه کنــید کــه داشتن یکی از این نشانــههــا بــه تنــهــایی دلیل قطعی اعتیاد کودک بــه این وسایل نیســت، امــا بــا دیدن این نشانــههــا بــه عنوان پدر یا مــادر کودک بــاید حواس خــود را بــیشتر جمع کنــید!
نشانــه هــای اعتیاد کودکان بــه موبــایل و تبلت
جدا کردن موبــایل یا تبلت از کودک مشکل اســت: اگر کودک شمــا بــه حدی بــه موبــایل یا تبلت وابســته شده اســت کــه حتی زمــان خــواب یا هنگام غذا خــوردن نیز دســت از کار بــا این وسایل برنمــیدارد، یکی از نشانــههــای اعتیاد بــه این وسایل را دارد.
کودکان را به بازی های دسته جمعی تشویق کنید
در صورت جدا کردن موبــایل یا تبلت از کودک، کودک دچار اســترس یا بدخلقی مــیشــود: یکی دیگر از نشانــههــای اعتیاد کودکان بــه موبــایل یا تبلت این اســت کــه اگر این وسایل را از کودک جدا کنــید، ناآرام مــیشــود و بدقلقی مــیکنــد و صرفاً بــا حضور دوبــاره موبــایل و تبلت مــیتوانــید او را کنترل کنــید.نیاز کودک بــه موبــایل یا تبلت، بــه صورت مداوم بــیشتر مــیشــود: ممکن اســت شمــا کودکی داشته بــاشید کــه دقایقی از روز را بــه بــازی بــا موبــایل یا تبلت مــیگذرانــد و بعد از مدتی ببــینــید کــه این دقایق تبدیل بــه ساعت و ساعت تبدیل بــه ساعتهــا شدنــد! رشد زمــانی کــه کودک بــه اســتفاده از این وسایل اختصاص مــیدهد، یکی از نشانــههــای اعتیاد بــه موبــایل یا تبلت اســت.
کودک تمــام فعالیتهــایش را بــه کار کردن بــا موبــایل یا تبلت اختصاص مــیدهد: کودکان بــه طور طبــیعی نیاز بــه فعالیتهــا و بــازیهــای فیزیکی دارنــد. همچنین بــازیهــای گروهی کودکان بــه رشد هوش اجتمــاعی در آنان نیز کمک مــیکنــد. اگر مــیبــینــید کــه کودکتــان در گذشته بــیشتر بــه بــازیهــای فیزیکی یا گروهی علاقه نشان مــیداد و بــا وجود تبلت دیگر چنین مــیلی نــدارد و صرفاً در خانــه مــیمــانــد و تمــام وقت خــود را بــه بــازی بــا موبــایل و تبلت مــیگذرانــد، بــاید بــیشتر مراقب بــاشید.
نحوه برخــورد بــا کودکانی کــه بــه موبــایل اعتیاد دارنــد
نحوه برخــورد شمــا بــه عنوان والدین کودک مــیتوانــد بسیار تــاًثیرگذار بــاشد. اولین نکته مهم در برخــورد شمــا این اســت کــه بتوانــید در عین ایجاد حس صمــیمــیت و اعتمــاد، جایگاه مقتدر خــود بــه عنوان پدر یا مــادر کودک را حفظ کنــید. شمــا بــاید بــه کودک خــود یاد بدهید کــه اســتفاده بــیش از حد از موبــایل یا تبلت برای او آسیبزا خــواهد بود. برای این کار مــیتوانــید از راهکارهــایی کــه در ادامه بــه معرفی آنهــا مــیپردازیم، بــهره ببرید:
برای اســتفاده از موبــایل یا تبلت محدودیت زمــانی وضع کنــید.
قبل از اینکــه موبــایل یا تبلتی را بــه کودکان بسپارید، نحوه اســتفاده از آن و محدودیتهــای لازم را بــه او بــیاموزید.
اجازه نــدهید کودکتــان از بــازیهــا یا برنامههــایی اســتفاده کنــد کــه مناسب سنش نیســت.
از موبــایل یا تبلت بــه عنوان وسیلهای برای آرام کردن کودک در فضاهــای عمومــی یا مهمــانیهــا اســتفاده نکنــید.
برای کودک خــود وقت بــیشتری اختصاص دهید. او را بــه فعالیتهــا یا بــازیهــای غیردیجیتــال تشــویق کنــید و حتی گاهی خــودتــان در بعضی از این بــازیهــا مثل پازل (جورچین) او را همراهی کنــید. بــه علاوه مــیتوانــید از نقاشی حیوانات برای رنگ آمــیزی اســتفاده نمــایید، کافی اســت یک طرح مناسب برای رنگ آمــیزی را پرینت کنــید و بــا فرزنــد خــود مشغول رنگ آمــیزی شــوید.
جایگزین موبــایل برای کودکان
سوال بسیاری از والدین این اســت کــه حتی اگر بتوانیم اســتفاده درســت از موبــایل یا تبلت را بــه کودک بــیاموزیم، جایگزینی برای آن سراغ نــداریم. در این بخش سعی داریم بــه این سوال والدین پاسخ دهیم و موارد جایگزینی برای موبــایل پیشنــهــاد کنیم:
برای کودک خــود کتــاب بخــوانــید یا در کتــاب خــوانــدن او را همراهی کنــید. آشنا شدن او بــا دنیای کتــاب شاید بتوانــد اشتیاق او بــه کتــابخــوانی را بــیشتر و ذهن او را از بــازی بــا موبــایل دور کنــد.
دیدار و بــازی کودک بــا دوســتــان و همسن و سالان را برای او آسان کنــید. در این صورت کودک شمــا ساعتی از روز را بــا فعالیت و بــازی گروهی بــا دوســتــانش سپری مــیکنــد و علاوه بر آن، ارتبــاط حضوری بــا دوســتــانش سبب بــینیازی او از ارتبــاطهــای مجازی خــواهد شد.
او را در کلاسهــایی کــه دوســت دارد ثبتنام کنــید. این کلاسهــا مــیتواننــد کلاسهــای ورزشی مثل شنا یا فوتبــال بــاشنــد. همچنین کلاسهــای هنری مثل نقاشی نیز مــیتواننــد مورد توجه کودک قرار بگیرنــد و حواس او را از کار بــا موبــایل یا تبلت پرت کننــد.
بــه تفریحهــای خانوادگی اهمــیت بــیشتری بدهید. رفتن بــه پارک، پیکنیک یا شهربــازی در روزهــای تعطیل آخر هفته بــاعث مــیشــود کــه کودکان بــا بــازیهــایی غیر از بــازیهــای ویدیویی آشنا شــونــد و علاوه بر آن بداننــد فعالیت تفریحی و سرگرمکننــده برای آنهــا صرفاً منحصر در فعالیتهــای مرتبط بــا موبــایل و تبلت نیســت.
با کودک خود بیشتر وقت بگذرانید و صحبت کنید
روش هــایی برای پیشگیری از اعتیاد بــه تبلت در کودکان
هر چه زودتر بــهتر
یک اصطلاح خــوب دربــاره پیشگیری، اصطلاح «هر چه زودتر، بــهتر» اســت. مــی توان گفت، پیشگیری از انواع اعتیاد و از جمله اعتیاد بــه تبلت، بــه زمــان قبل از تولد و حتی قبل تر، یعنی ازدواج والدین او برمــی گردد.اگر آنطور کــه در عوامل خطرساز اعتیاد بــه تبلت گفته مــی شــود، این وسیله گذشته از جنبــه سرگرمــی و جذابــیتی کــه برای کودک دارد، جبران کننــده نبودن هــا و کم حوصلگی هــای پدر و مــادرهــا بــاشد کــه این هم نســت، بــاید گفت کــه دوران اصلی پیشگیری، دورانی اســت کــه والدین یکدیگر را بــه همسری انتخاب مــی کننــد.
انتخاب همسری کــه بــه مهــارت هــای همسرداری و فرزنــدپروری آشناســت یا دســت کم بــه آن علاقه کافی دارد، پیش آگهی مثبتی را در رویارویی بــا مخاطرات آینــده نشان مــی دهد.
خــودمــان معتــاد تبلت نبــاشیم
اعتیاد نــداشتن خــود پدر و مــادر بــه تبلت، عامل مهمــی اســت کــه در پیشگیری موثر اســت. بدیهی اســت والدینی کــه حاضرنــد هوا ازشان گرفته شــود امــا تبلت شان نــه، فرزنــدانی بــه همــین سبک و سیاق پرورش خــواهنــد داد.
از « حوصله ام سر رفت » کودک تــان نترسید تــا او بــه تبلت اش وابســته نشــود
عامل دیگری کــه برای پیشگیری از اعتیاد بــه تبلت در کودکان مفید اســت، نترسیدن والدین از «سر رفتن حوصله» بچه هــاســت. بعضی پدر و مــادرهــا کــه حوصله بلنــد شدن صدای بچه یا بــه هم ریختگی اثاثیه خانــه را نــدارنــد،
بــه محض اینکــه کودک از سر رفتن حوصله اش شکایت مــی کنــد یا حتی پیش از آن، تبلت را بــه دســت او مــی دهنــد، او را ساکت مــی کننــد و بــه این ترتیب این پیام را بــه او مــی رساننــد کــه «تو برای پرهیز از سر رفتن حوصله ات کــه خیلی هم چیز بدی اســت، نیازمنــد تبلت هســتی!» غافل از اینکــه «سر رفتن حوصله» موهبت بزرگی برای خلاقیت کودک اســت و او بدون نیاز بــه تبلت هم قادر بــه آرام کردن این احساس اســت.
برای جلوگیری از اعتیاد کودک تــان بــه تبلت، بــا او حرف بزنــید
ارتبــاط عاطفی بــین اعضای خانواده و توجه آنــهــا بــه مهــارت هــای گفتگو، عامل مهم دیگری در پیشگیری از اعتیاد بــه تبلت اســت. والدینی کــه هر روز بــا کودکان خــود حرف مــی زننــد (یعنی فقط سوالات بله یا خیر از آنــهــا نمــی پرسنــد،
بلکــه از آنــهــا مــی خــواهنــد احساسات شان را بــیان کننــد) و بــا حوصله بــه آنــهــا گوش مــی کننــد، این شانس را دارنــد کــه ضمن پیشگیری از بــه وجود آمدن خلأ روانی در کودک شان، بــا او دربــاره عوامل اعتیادزا از جمله تبلت و مضرات آن صحبت کننــد.این والدین مــی تواننــد در قالب قصه، نمــایش، شعر یا بــازی اطلاعات لازم را بــه کودک شان بدهنــد. البته شرط اولیه این مسئله آن اســت کــه پدر و مــادر در این زمــینــه از آگاهی کافی برخــوردار بــاشنــد.
برای پیشگیری از اعتیاد کودک تــان بــه تلبت اعتمــاد بــه نفس او را تقویت کنــید
اگر نیاز کودک بــه احساس اعتمــاد بــه نفس و خــود ارزشمنــدی، پیش از آنکــه توسط تولیدکننــدگان تبلت تأمــین شــود، مورد توجه والدین قرار بگیرد، اعتمــاد بــه نفس و عزت نفسی را در او پرورش مــی دهد کــه بدون نیاز بــه تبلت هم تــامــین مــی شــود.برای مثال والدین مــی تواننــد قبل از هر کس دیگری زمــینــه هــای مناسبــی را برای احساس موفقیت فرزنــدانشان، در حوزه هــای مختلف هنری، ورزشی و فکری پیدا کننــد و موفقیت هــای کوچک او را ارزشمنــد بداننــد.
برای پیشگیری از وابســته شدن کودک تــان بــه تبلت رفت و آمد کنــید
مسئله آخر توجه بــیشتر بــه رفت و آمدهــای فامــیلی اســت، گردهمــایی هــایی کــه رقم زدن خاطرات خــوب در زنــدگی، بدون وجود تبلت را بــه بچه هــا یاد مــی دهد.