خصیــل دشت
خصیــل دشت (خصیب دشت) از ییلاقات خوش آب و هوای شهرستان امــلش است. این روســـتا که از روســـتاهای بخش رانکوه امــلش محسوب میشود، بیشتر اهالی روســـتای خصیــل دشت به شغل دامــداری مشغول هستند. البته در حال حاضر به علت پدیده مهاجرت به شهرها، ساکنین آن نسبت به گذشته کمتر و کمتر شده و خانواده های اندکی در این منــطقه سکـــونت دارد. که این خود یکی از دلایل بکر بودن این ناحیــه از طبیعت می باشد.
این ناحیــه، همچون همه ییلاقات شهرهای گیلان دشتهای وسیع و سربزی دارد که در نیمه دوم سال همواره از برف پوشیده است. خصیــلدشت بکر و جــاده دسترسی به آن در نزدیکی به مرکز خاکی است.
رفتن به خصیــلدشت علاوه بر اینکه تماشای چشم اندازهای زیبای طبیعت را به همراه دارد، برای گردشگران یک ارمغان دیگر نیز دارد و آن هم توقفی کوتاه برای صرف چای در قهوه خانه سنتی است. داخل این قهوه خانه، تختهای چوبی قدیمی پشت به پشت یکدیگر تکیه داده اند و بخاریهای هیزمی داخل فضای صمیمی قهوه خانه را گرم میکند. در اوایل بهار همچون اردیبهشت ماه زیبا، هوای خصیــلدشت خنک و حتی سرد است، به طوری که برای رفتن به این منــطقه ییلاقی باید به لباسهای گرم مجهز بود. منــطقه ییلاقی خصیــلدشت معمولا میزبان گردشگران بسیاری از اقصی نقاط کشور است. در روزهای تعطیل، اهالی امــلش و شهرهای همجوار امــلش، گذراندن در این منــطقه خوش آب و هوا را بر رفتن به هر جای دیگر ترجیح میدهند.
مســیر خصیــل دشت
“هلـــودشت” و در ادامه “خصیــل دشت”، دو روســـتا واقع در ارتفاع حدوداً ۱۹۰۰ متری کوهستانهای جنوب امــلش هستند. برای رسیدن به این دو روســـتا باید ابتدا به “لاهیجان”، سپس “امــلش” بروید و از “امــلش” با کمک گرفتن از نقشه یا پرسش از اهالی شهر مســیر خود به سمت “هلـــودشت” را پیدا کنید. بعد از عبور از روســـتای “لات لیل” و طی کردن مســیری نسبتاً طولانی در میان کوهستانهای سرسبز، وارد جــادهی خاکی میشوید و با ادامهی این مســیر بعد از مدت بسیار کوتاهی به هلـــو دشت می رسید. از ابتدای “هلـــودشت” کمکم بر فراز ابرها اوج میگیرید و در ادامه، نرسیده به “خصیــل دشت” مناظر بی نظیری را تجربه خواهید کرد. کوهستانهای سر به فلک کشیده، با قلههای برفی، دامنههایی پوشیده از جنگل و ابرهایی که همچون رهگذران در میان آنها پرسه میزنند. گاه اگر بخت با شما یار باشد خود را محصور در دریایی از ابر خواهید یافت. آنجاست که فراسوی اصل لذت گریبان شما را میگیرد و نمیتوانید به عمق صحنهای که به آن نگاه میکنید، خیره شوید. جای جای این مکان نیز مناطق مناسبی برای اطراق کردن و لذت بردن از محیط پیرامونتان وجود دارند. استشمام تازگی و طراوت هوای بهاری دراین ناحیــه، نمیگذارد که خاطره رفتن به این منــطقه ییلاقی را هیچگاه فراموش کنید.
با ادامهی مســیر به سمت “خصیــل دشت” بافت گیاهی کمپشت تر خواهد شد و خود را در میان مراتع گسترده خواهید یافت. این روســـتا کمی بالاتر از “هلـــودشت” قرار دارد و در ادامه ی مســیر کوهستانی آن از سمت شرق به “سفیدابِ” “رحیم آباد” و از سمت غرب به “دیلمان” ختم میشود. گرچه مســیر سرتاسر خاکی و کوهستانی آن که از میان مناطق خشک تر و استپ مانند عبور میکند کمی پیچ وواپیچ است و توصیه نمیشود بدون در دست داشتن نقشه و یا همراه مناسب آن را طی کنید.
اسکان
برای اسکان در این مناطق رویایی دو گزینه موجود هستند. اولین گزینه در “هلـــودشت” و دومین گزینه در “خصیــل دشت” واقع شده است.
– گزینهی اول مجموعه سوئیتهایی در “هلـــودشت” هستند که در کنار یک قهوهخانه و معدود خانههای این روســـتا، رو به درهای که از آن بالا آمدهاید قرار دارند. همچنین صاحب این مجموعه مکانی کوچک و دلنشین بر روی سقف یکی از سوئیتها تدارک دیده که میتوانید در آن نشسته و از زیباییهای کوهستان لذت ببرید. این سوئیتها فاقد حمام هستند. هزینهی اقامت در این سوئیتها حدوداً شبی ۱۰۰ هزار تومان است.
– گزینهی دوم مجموعه اقامتی، توریستی “خصیب دشت” است که البته امکانات بیشتری برای شما فراهم میآورد. مجموعه خانههایی با ساخت شهری و دو اتاق خواب و آشپزخانه و سرویس بهداشتی و حمام. همچنین یک قهوهخانه که پذیرای شماست. هزینهی اقامت در هر کدام از این خانهها، همانطور که از امکانات بیشتر آن انتظار میرود، در حدود شبی ۱۵۰ هزار تومان است. همچنین در کنار این خانهها یک قهوهخانه برای صرف چای پذیرای شماست.
دیگر جاذبه های گردشگری شهرستان امــلش
تالاب زربیجار
یکی از دیدنی ترین مناطق امــلش تالاب (سل) زربیجار است که بعنوان یک زیستگاه طبیعی برای حیوانات و پرندگان مهاجر ، همچنین محل ذخیره آب جهت مصارف شالیکاری حائز اهمیت می باشد. گنجایش آن بیست و پنج هزار متر مکعب آب بوده و آب این تالاب توسط چشمه های آن و از طریق رودخانه “هردوآب” و سرشاخه پلرود تأمین می گردد. پوشش گیاهان مردابی و نیلوفرهای آبی در تالاب، جلوه ای فرحبخش برای گردشگران در فصل بهار و تابستان ایجاد می نماید.
خانه های صـــوفی
خانه های صـــوفی امــلش نمونه کامل خانههای اربابی با سقف سفالی است. تعداد زیادی از خانه های قدیمی خاندان صـــوفی در این شهرستان وجود دارد. یکی از آن ها عمارت عبدالعلی خان صـــوفی است که یکی از بناهای تاریخی استان گیلان است. این خانه که از بناهای دوره قاجاریه میباشد، دارای محوطهای به مساحت ۵۰۰۰ مترمربع و زیربنای ۷۰۰ مترمربع است. این عمارت در دو طبقه تابستانینشین و زمستانینشین بنا شده و شامل ۱۲ اتاق و ۶ پستو میباشد. تمامی اتاقهای این عمارت به صورت قرینه بوده و آثار گچبری، شیشههای رنگی، مقرنسکاری، آیینهکاری، نقاشیهای روی دیوار و بکارگیری رنگهای طبیعی، این بنا را به عنوان یکی از بناهای شاخص شهرستان امــلش و استان گیلان ساخته مطرح ساخته است.
برج تاریخی مـــیل اُمام
مـــیل اُمام در میان مردم منــطقه به برج امام و همچنین آتشکدهی دوران ساسانی معروف است، در فاصله یک کیلومتری شمال شرق روســـتای قدیمی و زیبای اُمام، از توابع دهستان سمام در بخش رانکوه شهرستان امــلش قرار دارد. مـــیل اُمام بلندترین نقطه کوه سومان سرا، در ارتفاع ۲۰۰۰ متری سطح دریا قرار دارد. شکل این مـــیل، استوانه است که روی سراسر بدنهی خارجی را با گچ غربالی و درشت سفید کرده بودند تا از دور نمایان باشد، این برج را باید جزء برج های راهنما دانست. این اثر در تاریخ ۲ آبان ۱۳۸۲ با شمارهٔ ثبت ۱۰۶۴۶ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسید.